Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe
Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe (NJW) były polską formacją wojskową działającą w latach 1974–2001, podległą Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Ich głównym celem była ochrona obiektów administracji państwowej.
Historia formacji
NJWs powstały 1 września 1974 roku jako przekształcenie Nadwiślańskiej Brygady MSW. Nazwa jednostek odnosi się do lokalizacji ich dowództwa w Warszawie, blisko Wisły. W 1992 roku rozważano przekształcenie NJW w Gwardię Narodową, jednak koncepcja ta nie została zrealizowana.
22 stycznia 2000 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji podjęło decyzję o likwidacji NJW, co było zgodne z zapisami Konstytucji RP, która przypisuje dowództwo sił zbrojnych Ministrowi Obrony Narodowej. Ostateczna likwidacja NJW miała miejsce do końca grudnia 2001 roku, a ich zadania przejęła Służba Ochrony Państwa.
Zadania
Do głównych zadań NJW należała ochrona obiektów rządowych, takich jak Urząd Rady Ministrów, Belweder czy Pałac Prezydencki. W latach 90. XX wieku, po zmianach ustrojowych, jednostki te rozszerzyły zakres działań o:
- Ochronę Sejmu i Senatu.
- Ochronę zagranicznych placówek dyplomatycznych w Polsce.
- Działania antyterrorystyczne.
NJW przeprowadzały również rozpoznania radiologiczne i chemiczne oraz neutralizowały wykryte zagrożenia.
Żołnierze NJW
W okresie istnienia NJW dowodzili nimi m.in.:
- płk/gen. bryg. Jan Siuchniński (1965–1983)
- gen. bryg. Edward Wejner (1985–1992)
- płk dypl. Damian Jakubowski (2000–2001)
Jednostki NJW liczyły do 12,5 tysiąca żołnierzy, w tym 2 tysiące żołnierzy zawodowych. W skład NJW wchodziły różne pułki i bataliony, takie jak 3 Pułk Zabezpieczenia i 4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany.
Służba zdrowia NJW
W 1965 roku powołano również służbę zdrowia NJW, której zadania obejmowały:
- Określanie standardów ochrony zdrowia i opieki psychologicznej.
- Nadzór nad placówkami ochrony zdrowia.
- Kontrolowanie stanu sanitarno-higienicznego w ochranianych obiektach.
Podsumowanie
Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe odegrały istotną rolę w ochronie obiektów państwowych w Polsce przez ponad ćwierć wieku, a ich dziedzictwo kontynuowane jest obecnie przez Służbę Ochrony Państwa.
