Myśli samobójcze
Myśli samobójcze, znane także jako myśli suicydalne, to objaw psychopatologiczny związany z pragnieniem zakończenia życia. Mogą obejmować odczucia bezsensu życia, plany samobójcze, a nawet intensywne myśli autodestrukcyjne. Najczęściej występują w kontekście zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia osobowości oraz inne zaburzenia psychiczne.
Epidemiologia
W populacji ogólnej myśli samobójcze występują u około 4% ludzi, a plany samobójcze u 1%. Ryzyko podjęcia próby samobójczej szacuje się na 0,5%. W ciągu życia 10-18% osób doświadcza myśli samobójczych.
Czynniki ryzyka
- Zaburzenia psychiczne: Osoby z chorobami afektywnymi, zaburzeniami lękowymi, schizofrenią i innymi zaburzeniami są bardziej narażone na myśli samobójcze.
- Czynniki biologiczne: Polimorfizm genu 5-HTTLPR oraz metylacja genu kodującego neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego mogą zwiększać ryzyko.
- Obciążające sytuacje życiowe: Takie jak utrata bliskich, nadużywanie substancji, przemoc w dzieciństwie, czy doświadczenia traumatyczne.
Modele teoretyczne
Istnieje wiele modeli wyjaśniających myśli samobójcze, w tym:
- Koncepcja zespołu presuicydalnego: Opisuje stan psychiczny przed próbą samobójczą, charakteryzujący się negatywnymi emocjami i zwężeniem perspektywy.
- Interpersonalna teoria: Zakłada, że myśli samobójcze wynikają z braku przynależności oraz poczucia bycia ciężarem dla innych.
- Eskapistyczna teoria: Zawiera sekwencję etapów prowadzących do myśli samobójczych, w tym poczucie niezaspokojenia i negatywne emocje.
Leczenie
Myśli samobójcze wymagają interwencji medycznej. Skuteczne leczenie zaburzeń psychicznych, takich jak psychofarmakoterapia i psychoterapia, może prowadzić do ustąpienia myśli samobójczych. W cięższych przypadkach może być konieczna hospitalizacja.
Wsparcie
Osoby z myślami samobójczymi mogą skorzystać z pomocy w:
- Ośrodkach interwencji kryzysowej
- Pogotowiu ratunkowym
- Poradniach zdrowia psychicznego
- Telefony zaufania
W przypadku myśli samobójczych ważne jest, aby szukać wsparcia i nie pozostawać z problemem samodzielnie.