Myślenie jako proces poznawczy
Myślenie to ciągły proces poznawczy, który opiera się na skojarzeniach i wnioskowaniu, wykorzystujący elementy pamięci, takie jak symbole, pojęcia i obrazy. Neurobiologia wskazuje, że myśli są głównie reprezentacjami percepcyjnymi, aktywowanymi w mózgu przez „reprezentacje dyspozycyjne”. Myślenie może być również postrzegane jako ruch świadomości, często wywoływane nieświadomie i związane z wcześniejszymi myślami i działaniami.
Modelowanie myślenia
Ludzkie myślenie opiera się na procesach psychicznych, które łączą pojęcia w mniej lub bardziej świadomy sposób. Według A. M. Gadomskiego, proces myślenia można analizować na poziomie dynamiki sieci neuronowych oraz symboli. Istnieją różne modele myślenia, w tym racjonalne, irracjonalne i emocjonalne.
Aspekty myślenia w psychologii klinicznej
Myślenie można badać w trzech aspektach: operacyjnym, dynamicznym i motywacyjnym.
Aspekt operacyjny
Myślenie jako ciąg pojęć umożliwia wyodrębnianie cech, zauważanie podobieństw oraz tworzenie nowych pojęć. Kluczowe operacyjne właściwości myślenia to:
- abstrahowanie
- uogólnianie
- kojarzenie
- zapamiętywanie
Przykłady zaburzeń w tym aspekcie to:
- myślenie nadmiernie konkretne
- myślenie nadmiernie abstrakcyjne
- myślenie oparte na subiektywnych związkach
Aspekt dynamiczny
Myślenie jako proces wymaga odpowiedniego tempa i selektywności. Objawy zaburzeń obejmują:
- nadmierna dynamika (labilność myślenia)
- osłabiona dynamika (inercja myślenia)
Aspekt motywacyjny
Ten aspekt dotyczy ukierunkowania myślenia na konkretne cele. Zaburzenia mogą obejmować:
- wielowątkowość myślenia
- rezonerstwo
Zaburzenia myślenia
Zaburzenia myślenia dzielą się na:
- zaburzenia treści myślenia (urojenia, idee nadwartościowe, natręctwa)
- zaburzenia toku myślenia (przyspieszenie, zwolnienie, rozkojarzenie)
Podsumowanie
Myślenie jest złożonym procesem, który można analizować w różnych aspektach. Zaburzenia myślenia wpływają na sposób przetwarzania informacji i mogą mieć różnorodne objawy, co wymaga zrozumienia jego mechanizmów w kontekście psychologii klinicznej.
