Muzy w mitologii greckiej
Muzy, znane jako Moûsai w języku greckim i Musae w łacińskim, to boginie sztuki i nauki w mitologii greckiej. Ich kult koncentrował się w miejscach takich jak Delfy, Parnas i Helikon.
Muzy olimpijskie
Według Hezjoda i Apollodora, dziewięć muz olimpijskich to córki Zeusa i Mnemosyne, każda z nich patronuje innej dziedzinie sztuki lub nauki:
- Kalliope – poezja epicka, filozofia, przedstawiana z tabliczką i rylcem.
- Klio – historia, zwojem papirusu.
- Erato – poezja miłosna, z kitarą.
- Euterpe – poezja liryczna, z fletem.
- Melpomene – tragedia, z maską tragiczną.
- Polihymnia – pieśń, bez atrybutu, zawsze zamyślona.
- Talia – komedia, z maską komiczną.
- Terpsychora – taniec, z lirą i plektronem.
- Urania – astronomia, z cyrklem i kulą nieba.
Muzy były również znane ze swoich zdolności wieszczenia i często towarzyszyły Apollinowi, nazywanemu przodownikiem muz.
Inne rodzaje muz
Początkowo istniała jedna muza – opiekunka aojdów, później wyróżniano trzy muzy:
- Aojde – śpiew i poezja.
- Melete – ćwiczenie i praca.
- Mneme – pamięć.
Muzy te były czczone na Helikonie jako muzy helikońskie lub jako muzy tytanidy, będące córkami Uranosa.
Muzy w literaturze i kulturze
W dziele Cycerona „O naturze bogów” wymieniane są cztery muzy jako córki Uranosa, a Plutarch w Delfach odnotowuje trzy muzy apollonidy, które odpowiadają strunom liry:
- Nete – najniższa nuta.
- Mese – nuta środkowa.
- Hypate – najwyższa nuta.
W nowożytności pojęcie muz przeniesiono na różne media: film określa się mianem „dziesiątej muzy”, telewizję „jedenastej muzy”, a internet i gry jako „dwunastą muzy”.
