Mszywioły (Bryozoa)
Mszywioły to typ wodnych, głównie morskich, kolonijnych zwierząt bezkręgowych, charakteryzujących się zaawansowaną organizacją kolonii, określaną jako zoarium. Osobniki te, zwane zooidami, mają aparat czułkowy zwany lofoforem, co sprawia, że przypominają polipy. Typ ten obejmuje około 5 tysięcy współczesnych gatunków oraz znacznie więcej wymarłych.
Środowisko życia
Mszywioły przeważnie zamieszkują morza, choć niektóre gatunki występują w wodach słodkich. Większość z nich prowadzi osiadły tryb życia, a niektóre, takie jak Cristatella, mogą przemieszczać się z prędkością do 3 cm dziennie. Zwykle pojedyncze zooidy są niewielkie i widoczne jedynie pod mikroskopem.
Budowa i odżywianie
Ciało mszywiołów składa się z:
- Ruchomego odcinka głowowego (polypid) z lofoforem
- Nieruchomego odcinka dolnego (cystid)
Ich ciało pokryte jest pochewką, która może być galaretowata, błoniasta lub zwapniała. Około otworu gębowego znajdują się orzęsione czułki, które służą do chwytania planktonu, którym się żywią. Mszywioły rozmnażają się zarówno płciowo, jak i przez pączkowanie. U morskich mszywiołów występuje rozwój złożony, podczas gdy u słodkowodnych – prosty.
Kolonie i historia
Kolonie mszywiołów mogą osiągać do 90 cm wysokości i 2 m długości, zawierając nawet kilkaset tysięcy osobników. Najstarsze znane mszywioły pochodzą z ordowiku. W 2010 roku opisano gatunek Pywackia baileyi, który początkowo uznano za najstarszy mszywioł, jednak późniejsze badania podważyły tę interpretację, sugerując, że mógł być koralowcem.
Podział i występowanie w Polsce
Mszywioły dzielą się na trzy gromady:
- Gymnolaemata – krążelnice
- Phylactolaemata – podkówczaki
- Stenolaemata – szczupnice
W Polsce stwierdzono 12 gatunków mszywiołów, zarówno w wodach słodkich, jak i słonawych. Pierwsze badania nad bryozoami w Polsce przeprowadził Józef Premik, który w swojej dysertacji doktorskiej opisał 39 gatunków mszywiołów.
