Moskwa – Trzeci Rzym

Moskwa – Trzeci Rzym

Koncepcja „Trzeci Rzym” została stworzona przez mnicha Filoteusza z Pskowa pod koniec XV wieku. Głosi ona, że:

• Pierwszy Rzym upadł z powodu herezji.
• Drugi Rzym, Konstantynopol, upadł wskutek zdrady wiary.
• Moskwa jest trzecim Rzymem, a czwartego już nie będzie.

Najstarszym znanym dokumentem przedstawiającym tę teorię jest list Filoteusza do księcia Wasyla III z 1510 roku. Po upadku Konstantynopola, Moskwa starała się zyskać na znaczeniu jako spadkobierczyni Bizancjum, co zostało podkreślone przez:

• Małżeństwo Iwana III z Zofią Paleolog w 1472 roku, ostatnią dziedziczką tronu bizantyjskiego.
• Przejęcie bizantyjskiego dwugłowego orła jako herbu państwa.
• Wprowadzenie bizantyjskiego ceremoniału dworskiego.

Choć koncepcja „Trzech Rzymów” nie stała się oficjalną doktryną polityczną, zyskała popularność w Rosji. Używano jej do uzasadnienia ekspansywnej polityki Imperium Rosyjskiego aż do 1917 roku, kiedy to nastąpił upadek monarchii.