Mornel (Eudromias morinellus)
Mornel to średniej wielkości ptak wędrowny z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Jego zasięg obejmuje pasma górskie od Wysp Brytyjskich przez Skandynawię, Ural, Syberię aż po Półwysep Czukocki, a na południu występuje w północno-wschodnim Kazachstanie, północno-zachodnich Chinach i Mongolii. Ptaki te zimują w Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie oraz w Iranie. Mornel nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku jako Charadrius morinellus. Obecnie uznawany za monotypowy gatunek w rodzaju Eudromias.
Etymologia
Nazwa gatunkowa pochodzi z greckiego, gdzie eudromias oznacza „dobrego biegacza”.
Morfologia
Mornel wykazuje dymorfizm płciowy: samice są większe i bardziej kolorowe niż samce. Ich masa ciała wynosi od 86 do 142 g, a rozpiętość skrzydeł wynosi 57-64 cm. W szacie godowej samice mają brązowe czoło i szare grzbiety, podczas gdy samce są mniej barwne. W szacie spoczynkowej ptaki obu płci wyglądają podobnie, ale mają mniej ozdobnych kolorów.
Zasięg występowania
Mornel gniazduje w arktycznych i górskich obszarach Eurazji, a zimuje w północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie. W Polsce ptak ten był obserwowany głównie w trakcie przelotów, z okazjonalnymi przypadkami gniazdowania w Karkonoszach.
Ekologia
Mornel preferuje otwarte tereny z krótką roślinnością, gdzie żywi się chrząszczami, pajęczakami i roślinami. W okresie migracji ptaki tworzą małe grupy.
Rozród
Okres lęgowy trwa od maja do sierpnia. Mornel jest gatunkiem poliandrycznym, a gniazda są wydrapywane w ziemi. Samiec wysiaduje jaja przez 24-28 dni i opiekuje się młodymi przez około 25 dni po ich wylęgu.
Status i ochrona
Zgodnie z klasyfikacją IUCN, mornel uznawany jest za gatunek najmniejszej troski (LC) od 1988 roku. Liczebność populacji światowej szacuje się na 50-220 tysięcy osobników, z trendami spadkowymi w skali globalnej, chociaż niektóre lokalne populacje są stabilne. W Polsce mornel podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
