Moksza w Hinduizmie
Moksza (dewanagari मोक्ष) to pojęcie w hinduizmie, jodze i dźinizmie, oznaczające ostateczne wyzwolenie z cyklu samsary, czyli reinkarnacji. Jest to stan jedności z Bogiem, osiągany poprzez całkowite zerwanie z identyfikacją z ego. Moksza jest uznawana za religijny cel, który można zrealizować na różne sposoby, w tym przez medytację oraz bhakti, czyli całkowite oddanie się Bogu. To odpowiednik oświecenia w buddyzmie.
Etymologia
Terminy związane z moksza wywodzą się z sanskrytu, gdzie najczęściej tłumaczone jest jako „wyzwolenie”. Paramahansa Pradźnanananda wskazuje na pochodzenie od słów moha (iluzja) i ksza (eliminacja), co razem można interpretować jako „eliminacja złudzeń”. W filozofii hinduistycznej moksza oznacza wyzwolenie od iluzji (maja) związanej z identyfikacją umysłu z myślami oraz zmysłowymi percepcjami, które ograniczają doświadczenie prawdziwej natury – czystej świadomości.
Zaniechanie wyzwolenia
W Bhagawatapurana, w odpowiedzi Narajany na pytanie Durwasy Muniego, podkreśla się, że czystym bhaktom nie zależy na pięciu rodzajach wyzwolenia, takich jak:
- stanie się jednym z Bogiem
- osiągnięcie rezydencji na Boskiej planecie
- posiadanie Boskich bogactw
- uzyskanie cech cielesnych podobnych do Boga
- osiągnięcie osobistego towarzystwa Boga
Podsumowanie
Moksza jest kluczowym pojęciem w hinduizmie, odnoszącym się do duchowego wyzwolenia i jedności z Bogiem. Osiągana jest poprzez różnorodne praktyki duchowe i jest zrozumiana jako eliminacja iluzji oraz identyfikacji z ego.
