Mohawkowie
Mohawkowie, znani jako Kaniengehawa („Lud Krzemieni”), to północnoamerykański lud indiański, który należy do ligi irokeskiej. Zamieszkują dolinę rzeki Mohawk w Nowym Jorku, między Albany a Uticą. W lidze irokeskiej byli określani jako „Odźwierni Bramy Wschodu”.
Historia
Plemiona irokeskie osiedliły się w Nowym Jorku około roku 800 i szybko zaczęły uprawiać ziemię. W XV lub XVI wieku prorok Huronów, Deganawida, oraz szaman Mohawków, Hiawata, założyli ligę irokeską, aby zakończyć wojny międzyplemienne. Mohawkowie stali się ważnymi graczami w handlu futrami i sojusznikami Holendrów, a później Anglików, w konflikcie z Francuzami.
Po pokoju brytyjsko-francuskim w 1763 roku część Mohawków emigrowała do Kanady Francuskiej, gdzie osiedliła się nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Część z nich przeniosła się później do Ohio, a następnie na Terytorium Indiańskie. W czasie wojny o niepodległość USA, pod wodzą Thayendanegei, walczyli po stronie brytyjskiej. Po wojnie część z nich osiedliła się w Kanadzie Brytyjskiej, gdzie utworzono Rezerwat Sześciu Narodów.
W XIX wieku Mohawkowie i inni Irokezi byli zatrudniani jako wioślarze w różnych przedsięwzięciach handlowych i brali udział w ekspedycji ratunkowej w górę Nilu w 1884 roku.
Liczebność
W połowie XVII wieku liczba Mohawków wynosiła około 4000, a w XIX wieku wzrosła do 13 tysięcy w Kanadzie i 15 tysięcy w USA. Zgodnie z danymi US Census Bureau z 2000 roku, 13 940 obywateli USA zadeklarowało pochodzenie wyłącznie Mohawk, a 26 851 miało pochodzenie między innymi Mohawk. W Ontario Mohawkowie są najliczniejszym z Sześciu Narodów, zamieszkującym m.in. rezerwat Tyendinaga. W 2012 roku ich liczba w Kanadzie spadła do 11 tysięcy, a jedynie 15% z nich posługuje się rodzimym językiem kanien’géha.
Znani Mohawkowie
- Deganawida
- Hiawata
- Joseph Brant
- Theyanoguin
- Pauline Johnson
- Katarzyna Tekakwitha
- Jay Silverheels
- John Mohawk
- Robbie Robertson
