Moduł ściśliwości
Moduł ściśliwości, znany również jako współczynnik ściśliwości, określa, jak objętość ciała zmienia się pod wpływem ciśnienia. Formalnie jest zdefiniowany jako:
gdzie to ciśnienie, a to objętość. Znak minus oznacza, że wzrost ciśnienia prowadzi do zmniejszenia objętości.
Przemiana izotermiczna
W przypadku przemiany izotermicznej zachodzi zależność:
Po zróżniczkowaniu tej zależności otrzymujemy:
Stąd wynika:
Podstawiając do wzoru na współczynnik ściśliwości, otrzymujemy:
Przemiana adiabatyczna
W przemianie adiabatycznej obowiązuje zależność:
gdzie to wykładnik adiabaty. Logarytmując i różniczkując, uzyskujemy:
Co prowadzi do:
co z kolei daje:
Współczynnik ściśliwości dla gazów
Dla gazów stosuje się również inny współczynnik ściśliwości, który jest wielkością bezwymiarową. Określa on, w jakim stopniu zachowanie gazu rzeczywistego różni się od zachowania gazu doskonałego.