Model propagandy
Model propagandy, stworzony przez Edwarda Hermana i Noama Chomskiego, opisuje, jak różne czynniki ekonomiczne wpływają na obiektywność mediów. Teoria ta została przedstawiona w książce Produkowanie zgody: Polityczna ekonomia mass mediów. Autorzy wskazują na pięć filtrów, które decydują o selekcji wiadomości w mediach, obejmujące: własność, źródło finansowania, źródło informacji, dezaprobatę oraz antykomunistyczną ideologię. Największy wpływ mają trzy pierwsze filtry.
Filtry
Własność
Wszystkie głównonurtowe media są często częścią dużych korporacji, co wpływa na ich przekaz. Przykłady obejmują:
- TVN i Onet jako część grupy ITI
- Hachette w Francji, będące częścią grupy Lagardère, produkującej broń
Korporacje kontrolują media, co wpływa na ich wybór publikowanych informacji, aby nie zaszkodzić swoim interesom.
Finansowanie
Media głównonurtowe w dużej mierze zależą od reklamy. Przykładowo, gazeta New York Times uzyskuje 75% swoich zysków z reklam. W tym modelu czytelnicy są traktowani jako produkt, a reklamy jako główny cel działalności mediów.
Dezaprobata
Dezaprobata odnosi się do negatywnych reakcji odbiorców na przekaz mediów, co może wpływać na ich decyzje dotyczące publikacji.
Dostęp do informacji
Media potrzebują stałego dopływu informacji, co często zapewniają rządowe agencje. W relacji tej media mogą unikać krytyki wobec źródeł, od których zależą, co prowadzi do jednowymiarowego przekazu.
Empiryczne potwierdzenie modelu
Autorzy testowali model w różnych kontekstach, takich jak wojna w Wietnamie czy afera Watergate. Przykłady, jak analiza medialna dotycząca Nikaragui, wskazują na różnice w relacjonowaniu wydarzeń w zależności od ich politycznego kontekstu.
Zastosowania modelu
Model propagandy jest wykorzystywany przez Chomskiego do analizy postaw mediów wobec różnych konfliktów zbrojnych. Herman założył instytucję Fairness and Accuracy in Reporting (FAIR) w celu krytyki mediów. Internet umożliwia powstawanie niezależnych analiz, takich jak brytyjska MediaLens.
Bibliografia
- Edward S. Herman, Noam Chomsky. Manufacturing Consent: the Political Economy of the Mass Media. Nowy Jork: Pantheon Books, 1988.
- Noam Chomsky. Understanding Power: the Indispensable Chomsky. Nowy Jork: the New Press, 2002.
