Mleko: Definicja i Skład
Mleko to wydzielina gruczołu mlekowego samic ssaków, najczęściej krowiego, stanowiąca ważny produkt spożywczy. Jest to złożona mieszanina, składająca się z trzech faz: emulsyjnej, koloidalnej i molekularnej. Oprócz mleka krowiego, na rynku dostępne są także alternatywy roślinne, takie jak mleko sojowe czy ryżowe.
Właściwości Fizykochemiczne i Biologiczne
Mleko dostarcza niezbędnych składników odżywczych dla noworodków, wspomagając ich rozwój i odporność. Zawiera:
- składniki odżywcze ułatwiające trawienie
- immunoglobuliny wspierające system odpornościowy
- czynniki wzrostu i dojrzewania przewodu pokarmowego
Skład Chemiczny Mleka Krowiego
Skład mleka krowiego jest wynikiem czynników genetycznych i środowiskowych, w tym diety bydła. Główne składniki to:
- Kazeina (75–80% białek) – najważniejsze białko, stanowiące główny składnik miceli.
- Albuminy – są trudne do wydzielenia, ale znaczące dla wartości odżywczej.
- Globuliny – immunoglobuliny, szczególnie w siarze.
- Cukry – głównie laktoza (4,5–4,8%), istotna dla zdrowia noworodków.
- Tłuszcz mleczny – 2,7–5,5% zawartości, złożony z glicerolu i kwasów tłuszczowych.
- Substancje mineralne – zawierają wapń, fosfor, potas oraz inne minerały.
- Witaminy – w tym A, D, E oraz witaminy z grupy B.
Skala Użycia Mleka w Kulturze i Gospodarce
Mleko jest podstawowym składnikiem wielu produktów spożywczych, w tym serów i napojów mlecznych. W różnych kulturach spożycie mleka różni się, a niektóre grupy etniczne w ogóle go unikają. W Europie produkcja mleka krowiego dominuje, jednak mleko kozie, owcze czy bawole również ma swoje zastosowanie.
Problemy Zdrowotne i Zanieczyszczenia
Mleko może być źródłem alergii, nietolerancji laktozy oraz zanieczyszczeń mikrobiologicznych, takich jak bakterie patogenne. Najczęściej występujące patogeny to:
- Salmonella
- Staphylococcus
- Shigella
- Listeria
- Yersinia
- Campylobacter
- Escherichia
Regulacje i Przepisy Prawne
W Unii Europejskiej mleko definiowane jest jako wydzielina z wymion ssaków, bez dodatków. Pasteryzacja i inne procesy przetwarzania są regulowane, aby zapewnić bezpieczeństwo produktu.
Wnioskując, mleko jest cennym źródłem składników odżywczych, ale jego spożycie wiąże się z różnorodnymi aspektami zdrowotnymi i kulturowymi, a także wymaga przestrzegania norm jakościowych.
