Mlask dwuwargowy
Mlask dwuwargowy to rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w różnych językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA jest oznaczany symbolem [], a jego dokładniejsza transkrypcja uwzględnia różne typy artykulacji tylnojęzykowej.
Artykulacja
Podstawowy wariant mlasku [] charakteryzuje się następującymi cechami:
- Modulacja prądu powietrza zasysanego, wytworzona przez różnicę ciśnień przy uniesionym grzbiecie języka.
- Podniebienie miękkie jest podniesione, co oznacza, że mamy do czynienia z artykulacją ustną.
- Prąd powietrza przepływa nad całym językiem lub uchodzi wzdłuż jego środkowej linii.
- Dolna i górna warga tworzą zwarcie, a grzbiet języka unosi się w kierunku podniebienia miękkiego, tworząc drugie zwarcie.
- W wyniku „ssącego” ruchu języka powstaje podciśnienie, co prowadzi do charakterystycznego brzmienia mlasku.
Warianty
Istnieją różne warianty mlasków w zależności od rodzaju artykulacji:
- Mlask nosowy: [] – z udziałem kanału nosowego.
- Wariant z przydechem (aspiracją) spółgłoski tylnojęzykowej.
- Wariant z dodatkowym szumem szczelinowym.
- Wariant dźwięczny lub dysząco-dźwięczny: [] – z wykorzystaniem głosu oddechowego.
- Wariant z glotalizacją: [] – z dodatkowym zwarciem wiązadeł głosowych.
Dokładne miejsce utworzenia zwarcia tylnojęzykowego również może być istotne dla kontrastowania dźwięków.
Przykłady
Mlaski są obecne w fonologi południowoafrykańskich języków khoisan i bantu, gdzie język !Xóõ ma bogaty zestaw spółgłosek mlaskowych, w tym dwuwargowe.
Terminologia
Termin „mlask dwuwargowy” odnosi się do spółgłoski o wargowym i tylnojęzykowym miejscu artykulacji, nazywanej także mlaskiem bilabialno-welarnym.