Milleryzm
Milleryzm to protestancka tradycja religijna, która wywodzi się z nauczania Williama Millera, amerykańskiego farmera i baptystycznego pastora. Kluczowym elementem tej tradycji jest wiara w bliskie powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Ruch Millera, który trwał od 1831 do 1844 roku, był znany jako adwentyzm, co jest nazwą używaną przez jego współczesnych zwolenników.
Przebudzenie adwentowe
Miller wierzył, że Biblia zawiera ukrytą datę powrotu Jezusa Chrystusa. Na podstawie proroctw z Księgi Daniela oszacował, że Mesjasz przyjdzie około 1843 roku, a ostateczną datą wyznaczoną przez jego zwolenników był 22 października 1844 roku. Ruch ten szybko zyskał popularność, osiągając ponad sto tysięcy wyznawców, którzy porzucili swoje życie zawodowe, aby skupić się na modlitwie i głoszeniu Ewangelii.
Wielkie rozczarowanie
Oczekiwanie na powrót Mesjasza w dniu 22 października 1844 roku zakończyło się niepowodzeniem, co wywołało tzw. „wielkie rozczarowanie”. Część zwolenników uznała obliczenia Millera za błędne, inni zaś reinterpretowali proroctwa, dochodząc do wniosku, że Jezus rozpoczął nową, arcykapłańską służbę w niebie, zamiast fizycznego powrotu na Ziemię.
Kontynuacja tradycji
Niektórzy milleryści zdecydowali się kontynuować tradycję, tworząc różne wspólnoty. Najważniejsze z nich to:
- Kościół Ewangelicznych Adwentystów (nieistniejący)
- Kościół Chrześcijan Adwentystów
- Pierwotny Chrześcijański Kościół Adwentystów
- Generalna Konferencja Kościoła Bożego
- Kościół Błogiej Nadziei
Adwentyści Dnia Siódmego
Grupa byłych uczestników ruchu millerowskiego, która skoncentrowała się na poprawnej interpretacji „świątyni” z Księgi Daniela, dała początek Kościołowi Adwentystów Dnia Siódmego. Ellen White miała kluczowy wpływ na rozwój tego ruchu. Obecnie Kościół Adwentystów Dnia Siódmego jest największym przedstawicielem adwentyzmu i uznaje Jezusa jako arcykapłana w niebiańskiej świątyni, która była wzorem dla świątyni izraelskiej.
Wpływ ruchu
Niektóre elementy milleryzmu miały również wpływ na inne ruchy religijne, w tym ruch badacki (Świadków Jehowy) oraz inne wyznania.
