Historia Miletu
Milet to starożytne miasto jońskie, położone na wybrzeżu Karii, przy ujściu rzeki Meander do Zatoki Latmijskiej. Obecnie jest to stanowisko archeologiczne w pobliżu miejscowości Balat w Turcji. Miasto zostało założone pod koniec drugiego tysiąclecia p.n.e. i stało się ważnym ośrodkiem filozoficznym, będąc miejscem narodzin takich myślicieli jak Tales, Anaksymander i Anaksymenes.
Rozwój i potęga
W okresie od VIII do VI wieku p.n.e. Milet skolonizował wiele miast, m.in. w regionach Propontydy, Morza Czarnego oraz nad Nilem. Miasto stało się potęgą morską, a jego żeglarze docierali aż do Gibraltaru. Milet rywalizował z Tyrem i Kartaginą, słynąc z produkcji wysokiej jakości tkanin z wełny frygijskiej oraz purpury milezyjskiej. Gospodarcza potęga Miletu oraz kontakty kulturowe z Azją przyczyniły się do rozwoju greckiej filozofii i nauki.
Upadek i odbudowa
Po podbiciu przez Persów, Milet był jednym z organizatorów powstania państw jońskich w 499 p.n.e. Miasto zostało zdobyte i spalone w 494 p.n.e., ale odbudowano je na planie Hippodamosa w 479 p.n.e. Mimo to, jego znaczenie uległo zmniejszeniu. W 440 roku p.n.e. Milet uwikłał się w konflikt z Samos, w który zaangażowały się Ateny. Miasto zostało zburzone za panowania Aleksandra Macedońskiego, ale odzyskało znaczenie w czasach rzymskich, zanim upadło z powodu zamulenia portu.
Znaczenie religijne i archeologiczne
Według Dziejów Apostolskich, w I wieku n.e. w Milecie przebywał apostoł Paweł. W latach 1899-1914 przeprowadzono wykopaliska, które odsłoniły resztki wielu budowli hellenistycznych i rzymskich, takich jak teatr, buleuterion, gimnazjon, świątynie oraz termy.
Ważne znaleziska
- Miejska brama targowa z II wieku n.e., zrekonstruowana przez Thomasa Wieganda, znajduje się w Muzeum Pergamońskim w Berlinie.
- Bramy w formie dwupoziomowych propylei z półkolistymi łukami.
- Ruiny teatru z II wieku, łaźnie Faustyny oraz meczet z XV wieku.
Podsumowanie
Milet, jako centrum filozoficzne i handlowe, odegrał kluczową rolę w historii starożytnej Grecji i Rzymu. Jego bogata historia i liczne znaleziska archeologiczne przyciągają uwagę badaczy i turystów do dziś.
