Mięsień żwacz

Mięsień żwacz

Mięsień żwacz to parzysty mięsień żucia, znajdujący się po obu stronach głowy u ssaków. Jest szczególnie rozwinięty u kopytnych i gryzoni.

Anatomia

Mięsień żwacz ma postać grubej, płaskiej płyty, zwykle dwuwarstwowej, z dużą ilością blaszek ścięgnistych. Włókna mięśniowe tworzą układy pierzaste, ustawione w przeciwnych kierunkach. Mięsień pokrywa zewnętrzną powierzchnię gałęzi żuchwy oraz część jej trzonu na wysokości trzonowców. Początek przyczepu znajduje się na łuku jarzmowym i grzebieniu twarzowym.

Mięsień dzieli się na część powierzchniową (pars superficialis) i część głęboką (pars profunda), których włókna układają się pod kątem 90° względem siebie. Część głęboka ma kierunek skośny i łączy się z mięśniem skroniowym w rejonie stawu skroniowo-żuchwowego.

Funkcja

Mięsień żwacz unosi żuchwę i przyciska ją do zębów górnych, a u roślinożernych ssaków umożliwia także ruchy boczne żuchwy. Jego końcowa część łączy się z mięśniem skrzydłowym przyśrodkowym.

Rodzaje

• Drapieżne: U drapieżnych mięsień jest gruby i uwypuklony, nie zakrywa trzonowców. Część powierzchniowa skierowana jest tylno-dolnie, a część głęboka jest rozwinięta w rejonie stawu skroniowo-żuchwowego.
• Nieparzystokopytne: U koni mięsień jest duży, płaski i pokryty błyszczącą otoczką. Przyczepia się na grzebieniu twarzowym oraz łuku jarzmowym, a kończy na zewnętrznej powierzchni gałęzi żuchwy.
• Naczelne: U ludzi mięsień żwacz ma dwie warstwy: powierzchniową z włóknami ukośnymi i głęboką z włóknami pionowymi. Obie warstwy przyczepiają się do guzowatości żwaczowej, a niektóre włókna łączą się z mięśniem skrzydłowym przyśrodkowym. Skurcze unoszą żuchwę i biorą udział w jej wysuwaniu.

Unerwienie

Mięsień żwacz jest unerwiony przez gałązki nerwu żuchwowego.

Podsumowanie

Mięsień żwacz jest kluczowym elementem układu mięśniowego ssaków, odpowiedzialnym za ruchy żuchwy i efektywną mastykację. Jego struktura i funkcje różnią się w zależności od gatunku, co dostosowuje go do specyficznych potrzeb żywieniowych.