Mieruniszki
Mieruniszki, dawniej niem. Mierunsken, a w latach 1938-1945 Merunen, to wieś sołecka położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów. Znajduje się nad jeziorem Mieruńskie Wielkie. Do 1954 roku istniała gmina Mieruniszki, a w latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa suwalskiego.
Historia
Mieruniszki są najstarszą miejscowością w dawnym powiecie oleckim. Nazwa wywodzi się od ludności jaćwieskiej. Wieś była wymieniana w traktacie pokojowym z 1422 roku, który określał granicę między Krzyżakami a Litwą. Granica ta utrzymała się do 1945 roku.
W 1537 roku, po utworzeniu Prus Książęcych, wieś została lokowana na 10 włókach przez Kaspera von Aulacka. Była to największa lokacja wiejska w ówczesnym starostwie oleckim. W 1541 roku transakcję potwierdził książę Albrecht.
Mieruniszki rozwijały się gospodarczo, szczególnie w XVII i XVIII wieku, gdy były w posiadaniu polskiej szlachty. W 1860 roku powstał urząd pocztowy i komora celna. W 1871 roku wieś weszła w skład Niemiec, a w 1911 roku uruchomiono kolej wąskotorową łączącą Mieruniszki z Oleckiem.
W 1938 roku, w ramach polityki nazistowskiej, niemiecka administracja zmieniła nazwę Mierunsken na Merunen. Po II wojnie światowej wieś została włączona do Polski, a linia kolejowa została rozebrana.
Obiekty zabytkowe
- Ruiny gotycko-renesansowego kościoła ewangelickiego z lat 1695–1710, spalonego w 1945, nr rej.: 391 z 18.03.1983
- Cmentarz ewangelicki, w północno-wschodniej części wsi, nr rej.: 775 z 14.03.1990
- Park dworski z XIX-XX wieku, nr rej.: 607 z 14.11.1988
- Cmentarz ewangelicki, 300 m na południowy wschód od ruin kościoła, nr rej.: 776 z 14.03.1990
- Plebania (Pastorówka) z XIX wieku (dwór murowany)
