Mienszewicy
Mienszewicy, czyli „będący w mniejszości”, byli frakcją Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR), która powstała w 1903 roku na II Zjeździe Partii w Brukseli. Frakcja ta sprzeciwiała się rewolucyjnemu kierunkowi, który zamierzał obrać Włodzimierz Lenin. W 1917 roku mienszewicy stali się odrębną partią polityczną, która została formalnie zakazana na terytorium Rosji Sowieckiej w 1921 roku.
Geneza i rozwój
Powstanie mienszewików było wynikiem sporu między Leninem a Julijem Martowem dotyczącego statutu partii. Lenin opowiadał się za węższym członkostwem, co miało wspierać centralizację, podczas gdy Martow proponował otwartość na wszystkich, którzy uznają program SDPRR. Choć Martow wygrał pierwotne głosowanie, ostatecznie wsparcie dla Lenina wzrosło, co doprowadziło do podziału w partii.
W czasie rewolucji lutowej mienszewicy zyskali społeczne poparcie i poparli Rząd Tymczasowy. Po rewolucji październikowej zachowali neutralność w wojnie domowej, dążąc do stworzenia koalicyjnego rządu partii socjalistycznych. Po wojnie domowej i delegalizacji przez bolszewików, wielu przywódców mienszewickich zmuszonych zostało do emigracji.
Mienszewicy w Gruzji
W Gruzji mienszewicy, pod przewodnictwem takich działaczy jak Noe Żordania, rządzili Demokratyczną Republiką Gruzji do marca 1921 roku, kiedy to zainwazowała ją Armia Czerwona. Po inwazji, przywódcy przeszli na emigrację, kontynuując działalność rządu na uchodźstwie w Paryżu.
Okres NEP i represje
W okresie Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP) do 1930 roku, niektórzy mienszewicy działali w organach administracji gospodarczej ZSRR. Jednak w 1931 roku, z inicjatywy Stalina, odbył się proces pokazowy mienszewików, co było preludium do szerszych represji w trakcie wielkiej czystki w latach 1936-1939.
Główni działacze
- Aleksandr Potriesow
- Fiodor Dan
- Gieorgij Cziczerin
- Gieorgij Plechanow
- Julij Martow
- Lew Trocki
- Pawieł Akselrod
Bibliografia
- Fischer, Louis (1964). The Life of Lenin. London: Weidenfeld and Nicolson.
- Pipes, Richard (1990). The Russian Revolution: 1899–1919. Londyn: Collins Harvill.
- Rice, Christopher (1990). Lenin: Portrait of a Professional Revolutionary. Londyn: Cassell.
- Service, Robert (2000). Lenin: A Biography. Londyn: Macmillan.
