Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników
Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników (IWA), znane również jako Pierwsza Międzynarodówka, to organizacja założona 28 września 1864 roku w Londynie przez grupę 20 działaczy, w tym Karola Marksa. Jej celem była koordynacja działalności organizacji robotniczych na świecie, wymiana doświadczeń oraz wsparcie dla strajkujących. Stowarzyszenie zyskało popularność, skupiając różnorodne nurty polityczne, od anarchizmu po socjaldemokrację.
Rozwój i konflikty wewnętrzne
Pierwszy kongres I Międzynarodówki odbył się w 1866 roku w Genewie, gdzie przyjęto postulat 8-godzinnego dnia pracy. Jednak wewnętrzne napięcia między anarchistami a marksistami zaczęły się nasilać, szczególnie po przyłączeniu Michaiła Bakunina w 1868 roku. W rezultacie organizacja podzieliła się na dwa obozy: zwolenników Marksa i Bakunina, co prowadziło do dalszych konfliktów.
Kongresy I Międzynarodówki
- Kongres w Lozannie (1867): Uczestnicy potwierdzili znaczenie walki ekonomicznej i strajków, a także podkreślili związek między emancypacją socjalną a polityczną.
- Kongres w Brukseli (1868): Odrzucono propozycję połączenia się z anarchistyczną Ligą Pokoju i Wolności.
- Kongres w Hadze (1872): Konflikt między marksistami a anarchistami osiągnął szczyt, co doprowadziło do wykluczenia Bakunina z Rady Generalnej.
Rozłam i dalsze losy
Po kongresie w Hadze powstały de facto dwie organizacje: jedna pod przywództwem Marksa, druga zwana Międzynarodówką antyautorytarną, która kontynuowała działalność do 1877 roku. Rada Generalna zakończyła działalność po kongresie w Filadelfii w 1876 roku. W 1889 roku powstała II Międzynarodówka, a anarchiści utworzyli Międzynarodowe Stowarzyszenie Pracowników w 1922 roku.
