Międzymorze – Doktryna Polityczna
Międzymorze to doktryna polityki zagranicznej inspirowana tradycją Rzeczypospolitej Obojga Narodów, mająca na celu utworzenie sojuszu państw Europy Środkowo-Wschodniej. Koncepcja ta, wywodząca się z polskiej myśli politycznej okresu międzywojennego, opiera się na dobrowolnej współpracy, wspólnej obronie suwerenności oraz realizacji wspólnych interesów. Docelowo do Międzymorza miałyby należeć Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś, Ukraina, Czechosłowacja, Węgry, Rumunia, Jugosławia, a także Finlandia i Gruzja.
Zwolennicy idei argumentowali, że taki sojusz mógłby przeciwdziałać dominacji Niemiec i Rosji. Jednakże, pewne narody, jak Litwini i Ukraińcy, postrzegały Międzymorze jako zagrożenie dla swojej niepodległości. Po wybuchu II wojny światowej, wszystkie państwa planowane do uczestnictwa w federacji znalazły się w strefach wpływów ZSRR lub III Rzeszy.
Historia i Unia Lubelska
Unia polsko-litewska z 1385 roku oraz Unia Lubelska z 1569 roku doprowadziły do utworzenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która trwała do 1795 roku. W tym okresie postulowane były różne formy współpracy między Polską, Litwą i Ukrainą, w tym idea Rzeczypospolitej Trojga Narodów.
Plan Czartoryskiego
W latach 1832–1861 Książę Adam Jerzy Czartoryski promował odnowienie wspólnoty polsko-litewskiej, z planem sfederowania państw takich jak Czechy, Słowacja i Węgry. Idea ta nabrała znaczenia podczas Wiosny Ludów, jednak brak poparcia ze strony zachodnich mocarstw oraz konflikty regionalne ograniczyły jej realizację.
Międzymorze Piłsudskiego
Józef Piłsudski dążył do odnowienia wspólnoty polsko-litewskiej oraz rozbicia Imperium Rosyjskiego. Uważał Międzymorze za przeciwwagę dla imperializmu. Jego plany spotkały się z oporem zarówno w Polsce, jak i u sąsiadów. Litwini, Ukraińcy i Białorusini dążyli do niezależności, co podważało ideę federacyjną.
Upadek i późniejsze losy idei
Po wojnie z Rosją (1919-1921) koncepcja federacji straciła na znaczeniu. Piłsudski próbował zbudować sojusz w regionie, jednak napięcia z Litwą i Czechosłowacją oraz konflikty graniczne mogły uniemożliwić realizację tych planów. Po jego śmierci w 1935 roku, niektóre z jego idei były kontynuowane przez Józefa Becka i Konfederację Polski Niepodległej w III RP.
Międzymorze w XXI wieku
Współczesne inicjatywy związane z Międzymorzem powstały po 1989 roku, gdy niektóre środowiska polityczne w Polsce oraz inne państwa regionu zaczęły promować współpracę w ramach tego konceptu. Jednakże, wiele z tych działań napotykało trudności i ostatecznie nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.
