Miecze Grunwaldzkie
Miecze grunwaldzkie to symboliczne narzędzia przekazane królowi Władysławowi II Jagielle oraz wielkiemu księciu litewskiemu Witoldowi przez heroldów wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingena. Wręczenie tych mieczy, bez pochew, miało miejsce przed bitwą pod Grunwaldem w 1410 roku.
Historia
Według tradycji, miecze przywiózł na pole bitwy komtur tucholski, Heinrich von Schwelborn. Po zwycięstwie w bitwie, miecze znalazły się w Skarbcu Koronnym na Wawelu, gdzie zaczęto je traktować jako insygnia władzy. Od końca XV wieku były używane podczas koronacji królewskich, pełniąc rolę symbolu Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Początkowo miecze były prostymi narzędziami bojowymi, lecz w okresie Rzeczypospolitej ich rękojeści i okucia pozłocono. Umieszczono na nich plakietki z herbami Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
W 1795 roku, podczas rabunku Skarbca Koronnego przez żołnierzy pruskich, miecze nie zostały skradzione. Tadeusz Czacki potajemnie wywiózł je do kolekcji Czartoryskich w Puławach. Po upadku powstania listopadowego, zostały przejęte przez proboszcza parafii we Włostowicach, który ukrywał je do 1853 roku. Ostatecznie zaginęły w Zamościu po ich zarekwirowaniu przez carską żandarmerię.
Miecze Augusta III
W 1733 roku miecze grunwaldzkie zostały ukryte na Jasnej Górze. W 1734 roku, podczas koronacji Augusta III, zastąpiono je innymi mieczami przygotowanymi w Dreźnie. Do śmierci króla pozostały w Warszawie, a po 1763 roku zostały wywiezione do Saksonii. Obecnie dwa miecze Augusta III przechowywane są w Rüstkammer w Dreźnie.
Symbolika
- W II wojnie światowej, miecze stały się symbolem walki z teutonizmem, a w 1943 roku ustanowiono Krzyż Grunwaldu jako odznaczenie za bohaterskie czyny w walce z okupantem.
- Miecze grunwaldzkie widniały na Odznace Grunwaldzkiej oraz Odznace Braterstwa Broni.
- W latach 1946–1955 były częścią symboliki Proporca Marynarki Wojennej PRL.
- Występują na litewskim Medalu Pamiątkowym za Wstąpienie Litwy do NATO.
- Widnieją w herbie gminy Grunwald oraz w logo Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
