Michał Wielhorski
Michał Wielhorski herbu Kierdeja (1755-1805) był hrabią oraz generałem lejtnantem wojsk litewskich. Urodził się w Horochowie, a zmarł w Wiedniu. Był synem Michała Wielhorskiego oraz bratem generała Józefa Wielhorskiego.
Wielhorski rozpoczął swoją karierę wojskową w armii austriackiej, gdzie zaprzyjaźnił się z księdzem Józefem Poniatowskim. Obaj walczyli przeciwko Turkom, odnosząc rany podczas bitwy pod Šabacem w 1788. Po powrocie do Polski, w 1789 roku, został brygadierem 2 ukraińskiej Brygady Kawalerii Narodowej, a w 1792 roku awansował na generała lejtnanta i objął dowództwo 2 Dywizji Ukraińskiej.
Wielhorski brał udział w kampanii wołyńskiej, jednak został pokonany pod Boruszkowcami. W czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku był bliskim współpracownikiem Poniatowskiego i wyróżnił się w bitwie pod Zieleńcami. Po akcesji króla do Targowicy złożył dymisję i wyemigrował.
W 1794 roku powrócił do Polski, aby wziąć udział w powstaniu kościuszkowskim. Od 4 czerwca był dowódcą wojsk litewskich, po dymisji Jakuba Jasińskiego. Jego działania w obronie Wilna okazały się jednak nieefektywne, co doprowadziło do utraty miasta. Ostatecznie poprosił o dymisję, ale brał udział w obronie Pragi.
W wyniku poważnej choroby oczu został zastąpiony na stanowisku komendanta wojsk litewskich przez Stanisława Mokronowskiego. Po wzięciu do niewoli Tadeusza Kościuszki, Wielhorski został proponowany jako członek Rady Wojennej, jednak jego kandydatura została zablokowana przez frakcję jakobinów. Był jednym z czołowych przedstawicieli frakcji dworskiej, współpracując z takimi osobami jak książe Józef, Mokronowski i Sanguszko.
Michał Wielhorski zmarł w 1805 roku w Wiedniu, cierpiąc na powikłania po ranie odniesionej w bitwie. W 1792 roku był trzecim, po Poniatowskim i Kościuszce, na liście nagrodzonych Orderem Virtuti Militari.
Bibliografia
- H. P. Kosk, Generalicja polska, t. 2. Oficyna wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001.
Kategoria: Brygadierzy Kawalerii Narodowej, Członkowie Kapituły Orderu Virtuti Militari, Generałowie lejtnanci armii Wielkiego Księstwa Litewskiego, Uczestnicy wojny polsko-rosyjskiej 1792.
