Michał Franciszek Goleniewski
Michał Goleniewski, urodzony 16 sierpnia 1922 roku w Nieświeżu, był podpułkownikiem w aparacie bezpieczeństwa Polski Ludowej oraz agentem wywiadu USA. Zmarł 2 lipca 1993 roku w Nowym Jorku na skutek przewlekłej choroby.
Życiorys
Goleniewski pochodził z rodziny o skromnych możliwościach. Ukończył tylko cztery klasy gimnazjum przed wybuchem II wojny światowej. W czasie okupacji niemieckiej został aresztowany za działalność w organizacji niepodległościowej. Po wojnie, w 1945 roku, dołączył do Polskiej Partii Robotniczej i rozpoczął pracę w organach bezpieczeństwa.
W 1947 roku ukończył kurs w Legionowie, a jego kariera w służbie bezpieczeństwa rozwijała się przez lata. Jednak w 1961 roku został skazany przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego na karę śmierci oraz utratę praw publicznych i obywatelskich z powodu działalności na szkodę państwa oraz zagarnięcia mienia społecznego.
Goleniewski zmarł w wieku 71 lat w nowojorskim szpitalu.
Odznaczenia
Goleniewski otrzymał kilka odznaczeń, w tym:
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Brązowy Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Złoty Krzyż Zasługi
- Odznaka „10 Lat w Służbie Narodu”
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Bibliografia
Goleniewski był tematem wielu publikacji, w tym:
- Christopher Andrew, Wasilij Mitrochin, Archiwum Mitrochina, 2001
- Leszek Pawlikowicz, Tajny front zimnej wojny, 2004
- Aparat bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945–1990, 2010
- Norman Polmar, Thomas B. Allen, Księga Szpiegów, 2000
- Henryk Piecuch, Akcje Specjalne: Od Bieruta do Ochaba, 1996
- Piotr Gontarczyk, Sprawa pułkownika Goleniewskiego, „Rzeczpospolita”, 2007
Goleniewski pozostaje postacią złożoną, związaną zarówno z polskimi służbami bezpieczeństwa, jak i z wywiadem amerykańskim.
