Messier 4 (M4, NGC 6121)
Messier 4, znana również jako M4 lub NGC 6121, to gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Skorpiona. Odkryta w 1746 roku przez Philippe Loysa de Chéseaux, została wpisana do katalogu Messiera 8 maja 1764.
Podstawowe informacje
- Odległość: 7200 lat świetlnych (2209 parseków)
- Jasność obserwowana: 5,6 magnitudo
- Rozmiar kątowy: 36′
- Wymiary: średnica 75 lat świetlnych
- Liczba gwiazd: kilkadziesiąt tysięcy
- Oznaczenia alternatywne: M4, NGC 6121, GCl 41
Charakterystyka gromady
M4 jest jedną z bliższych gromad kulistych w stosunku do Układu Słonecznego. Charakteryzuje się luźną koncentracją gwiazd, co klasyfikuje ją jako gromadę klasy IX. W jej skład wchodzi liczna populacja białych karłów oraz 43 gwiazdy zmienne.
Odkrycia naukowe
W 1995 roku Kosmiczny Teleskop Hubble’a ujawnił istnienie układu podwójnego w M4, w skład którego wchodzi pulsar otoczony przez biały karzeł. Planeta krążąca wokół tego układu ma masę równą 2,5 masy Jowisza. Odkryty biały karzeł jest jedną z najstarszych znanych gwiazd, mającą około 13 miliardów lat.
M4 była także pierwszą gromadą kulistą, w której odkryto pulsar milisekundowy, PSR B1620-26, w 1987 roku. Jego okres obrotu wynosi 11 milisekund, a wokół pulsara krąży planeta pozasłoneczna oznaczona jako PSR B1620-26 b.
Obserwacja
Gromada M4 jest stosunkowo łatwa do zaobserwowania na niebie. Można ją dostrzec w odległości 1,3° na zachód od jasnej gwiazdy Antares.
