Marszałek szlachty
Marszałek szlachty (ros. предводитель дворянства) to instytucja samorządu szlacheckiego, istniejąca od czasów I Rzeczypospolitej aż do okresu zaborów, szczególnie w zaborze rosyjskim. Marszałków dzielono na gubernialnych i powiatowych, pełniących różne funkcje zarówno w reprezentacji szlachty, jak i w realizacji poleceń rządu.
W okresie zaboru rosyjskiego, prawa i obowiązki marszałków były określone w „Zbiorze praw cesarstwa rosyjskiego” z 1842 roku. Marszałkowie gubernialni zajmowali wyższe miejsce w hierarchii urzędniczej, przewodnicząc sejmikom gubernialnym oraz reprezentując szlachtę w różnych komisjach. Z kolei marszałkowie powiatowi odpowiadali za sejmiki powiatowe, prowadzenie ksiąg genealogicznych oraz monitorowanie życia społecznego szlachty.
Obowiązki marszałków
Marszałkowie pełnili wiele funkcji, w tym:
- Przewodniczenie sejmikom gubernialnym i powiatowym.
- Uczestnictwo w rozprawach sądowych dotyczących niewłaściwego zachowania urzędników.
- Kontrola wykonywania powinności ziemskich i powiatowych.
- Wydawanie oświadczeń dla urzędów wojskowych i gubernialnych.
- Rozstrzyganie kwestii związanych z zarządem dobrami sierocymi.
Obaj marszałkowie mieli wsparcie w postaci kancelarii. W regionach z utworzonymi ziemstwami, marszałek był przewodniczącym zebrań ziemskich.
Wykazy marszałków szlachty
Poniżej przedstawiono listy marszałków szlachty w różnych guberniach i powiatach:
Marszałkowie gubernialni wileńscy:
- Ludwik Tyszkiewicz 1797-1801
- Michał Hieronim Brzostowski 1801-1805
- Gaspar Czyż 1805-1809
- Kazimierz Sulistrowski 1809-1813
- Jan Giedroyć V 1813-XII 1813
- Teodor Ropp 1814-1817
- Michał Józef Römer 1817-1823
- Eustachy Karp 1823-1827
- Kazimierz Walentynowicz 1827-1834
- Józef Górski 1830-1840
- Jan Żaba-Marcinkiewicz 1834-1846
- Edward Mostowski 1840-1843
- Tomasz Minejko 1843-1846
- Franciszek Pusłowski 1846-1855
- Aleksander Domeyko 1855-1878
Marszałkowie powiatowi wileńscy:
- Gaspar Czyż 1795-1805
- Antoni Lachnicki 1805-1809
- Jan Giedroyć 1809-1813
- Stefan Giedroyć 1814-1817
- Mikołaj Abramowicz 1817-1819
- Ignacy Baliński 1820-1826
- Stanisław Jasiński 1826-1830
- Stanisław Szumski 1830-1834
- Gaspar Hornowski 1834-1840
- Tomasz Minejko 1840-1843
- Jan Ciechanowiecki 1843-1846
- Aleksander Leński 1846-1849
- Rudolf Pisanko 1849-1859
- Jan Tyszkiewicz 1859-1861
- Adam Żagiel 1861-1862
Przypisy
Kategoria: Prawo publiczne okresu zaborów