„`html
Marsz na Rzym
Marsz na Rzym (27-29 października 1922) to faszystowski zamach stanu, który umożliwił Benito Mussoliniemu zdobycie władzy w Włoszech. Akcja polegała na mobilizacji członków faszystowskich bojówek w stolicy.
Tło historyczne
Po I wojnie światowej Włochy, mimo statusu zwycięzcy, zmagały się z ogromnymi stratami, zrujnowaną gospodarką oraz kryzysem społecznym. Poczucie krzywdy i niezadowolenie społeczne sprzyjały radykalizacji nastrojów. W obliczu zagrożenia rewolucją komunistyczną, Mussolini, lider ruchu faszystowskiego, zyskał poparcie nacjonalistów, Kościoła oraz konserwatystów.
W 1919 roku Mussolini założył Związek Kombatancki, a w 1921 roku wszedł do parlamentu. Jego ruch, w tym formacja Czarne Koszule, przekształcił się w Narodową Partię Faszystowską, która w lipcu 1922 roku liczyła 700 tys. członków. Po stłumieniu antyfaszystowskiego strajku generalnego Mussolini zdecydował się na przejęcie władzy.
Przebieg zamachu
Marsz zorganizowany przez „kwadrumwirat” (m.in. gen. Emilio De Bono, Italo Balbo) rozpoczął się w Neapolu, gdzie Mussolini przemawiał do 60 tys. zwolenników. 26 października, były premier Antonio Salandra ostrzegł rząd o zamiarach Mussoliniego, jednak Luigi Facta zbagatelizował te doniesienia. W dniu marszu rząd planował wprowadzenie stanu wojennego, lecz król Wiktor Emanuel III odmówił podpisania dekretu. Ostatecznie 28 października król powierzył Mussoliniemu władzę.
W marszu uczestniczyło mniej niż 30 tys. osób, w tym około 200 Żydów. W dniu 29 października Mussolini otrzymał misję utworzenia rządu, a w Rzymie paradowało 25 tys. Czarnych Koszul. Formalnie przejął władzę zgodnie z konstytucją, co zaowocowało jego dyktaturą po morderstwie Giacomo Matteottiego w 1924 roku.
Skutki marszu na Rzym
- 29 października Mussolini został premierem.
- Wprowadzenie ustroju faszystowskiego we Włoszech.
- Zakaz działalności innych partii politycznych.
- Zniesienie wolności prasy.
- Wprowadzenie terroru wobec przeciwników politycznych.
„`
