| quote = Marian Filar
| opis grafiki =
| data śmierci = 1 czerwca 2020
| miejsce śmierci =
| poprzednik =
| następca =
| commons =
}}
Marian Andrzej Filar (ur. 6 października 1942 w Krośnie, zm. 1 czerwca 2020) – polski prawnik, nauczyciel akademicki i polityk, profesor nauk prawnych, poseł na Sejm VI kadencji.
Życiorys
Działalność naukowa
Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Krośnie, a następnie Pomaturalne Technikum Górnicze w Krakowie, pracując równocześnie w kopalniach węgla kamiennego. Był ekspertem Organizacji Narodów Zjednoczonych w dziedzinie zapobiegania i kontroli przestępczości i współautorem polskiej kodyfikacji prawa karnego. Specjalizował się w dziedzinie definicji przestępstw seksualnych.
Był sekretarzem generalnym Towarzystwa Naukowego w Toruniu, prezesem Towarzystwa Miłośników Torunia, a także prezydentem Klubu Rotary Młyniec Drugi w kadencji 2005–2006. Autor cotygodniowych felietonów prasowych, najpierw w „Nowościach”, następnie w toruńskim dodatku lokalnym „Gazety Wyborczej”. Powoływany w skład Komitetu Bioetyki Polskiej Akademii Nauk.
Działalność polityczna
Należał do Kongresu Liberalno-Demokratycznego, potem do Unii Wolności oraz do Partii Demokratycznej – demokraci.pl (do sierpnia 2006, gdy zanikły jej struktury lokalne). W latach 1997–2001 był wiceprzewodniczącym Trybunału Stanu.
Bez powodzenia kandydował w różnych wyborach – w 1997 ubiegał się o mandat posła z listy Unii Wolności. W 2001 startował do Senatu z ramienia komitetu Blok Senat 2001, rok później z lokalnego ugrupowania do sejmiku. W czerwcu 2004 kandydował w wyborach do Parlamentu Europejskiego, zdobywając 29 185 głosów (drugie miejsce w województwie kujawsko-pomorskim, jednak nie został eurodeputowanym). W wyborach parlamentarnych w 2005 był liderem Partii Demokratycznej – demokraci.pl w okręgu toruńsko-włocławskim. W wyborach samorządowych w 2006 kandydował na urząd prezydenta Torunia z własnego komitetu przy poparciu Platformy Obywatelskiej. Uzyskał drugi wynik – 11 960 głosów (18,71%), przegrywając z ubiegającym się o reelekcję Michałem Zaleskim.
W wyborach parlamentarnych w 2007 uzyskał mandat poselski z listy Lewicy i Demokratów (jako kandydat bezpartyjny, rekomendowany przez Partię Demokratyczną) w okręgu toruńskim z wynikiem 21 892 głosy. W grudniu 2007 został reprezentantem Sejmu w Krajowej Radzie Sądownictwa. Po wyborach ponownie wstąpił do Partii Demokratycznej, zasiadał w Radzie Politycznej i władzach regionalnych tego ugrupowania. Po odejściu z LiD posłów związanych z PD współtworzył powołane 9 kwietnia 2008 Demokratyczne Koło Poselskie.
W styczniu 2009 Instytut Pamięci Narodowej wniósł o jego lustrację w związku z podejrzeniami o „kłamstwo lustracyjne”. 26 czerwca tego samego roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uznał jego oświadczenie o zaprzeczeniu współpracy za zgodne z prawdą.
W tym samym miesiącu wraz z Bogdanem Lisem opuścił Partię Demokratyczną, a na początku lipca 2009 przystąpił do Stronnictwa Demokratycznego (był członkiem rady naczelnej oraz zarządu głównego partii). 16 lipca 2009 jego koło poselskie zostało przemianowane na DKP SD, a w czerwcu 2011 przestało istnieć, w wyniku czego został posłem niezrzeszonym. W tym samym roku bezskutecznie kandydował na senatora jako kandydat KWW Unia Prezydentów – Obywatele do Senatu.
Pochowany na cmentarzu komunalnym nr 2 w Toruniu.
Wybrane publikacje
* Lekarskie prawo karne, 2000.
* Odpowiedzialność lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej, 2004.
* Pornografia: studium z dziedziny polityki kryminalnej, 1977.
* Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym, 1985.
* Przestępstwo zgwałcenia w polskim prawie karnym, 1974.
* Seksuologia kulturowa (współautor), 1980.
* Transpozycje płci: transseksualizm i inne zaburzenia identyfikacji płciowej (współautor), 2001.
* W służbie utopii, 1992.
* Zarys prawa karnego (współautor), 1978.
Odznaczenia
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2015)
* Medal Komisji Edukacji Narodowej
Przypisy
Bibliografia
*
*
Kategoria:Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Kategoria:Członkowie Komitetu Nauk Prawnych PAN
Kategoria:Członkowie Krajowej Rady Sądownictwa
Kategoria:Członkowie Trybunału Stanu
Kategoria:Ludzie urodzeni w Krośnie
Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
Kategoria:Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Komunalnym nr 2 w Toruniu
Kategoria:Politycy Kongresu Liberalno-Demokratycznego
Kategoria:Politycy Partii Demokratycznej – demokraci.pl
Kategoria:Politycy Stronnictwa Demokratycznego (III Rzeczpospolita)
Kategoria:Politycy Unii Wolności
Kategoria:Polscy karniści
Kategoria:Posłowie z okręgu Toruń
Kategoria:Prorektorzy uczelni w Polsce
Kategoria:Wykładowcy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Kategoria:Wykładowcy Wyższej Szkoły Oficerskiej MSW im. Feliksa Dzierżyńskiego w Legionowie
Kategoria:Urodzeni w 1942
Kategoria:Zmarli w 2020
Kategoria:Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VI kadencji
