Maria Aleksandra Rzeuska
Maria Aleksandra Rzeuska (ur. 5 września 1908 w Warszawie, zm. 20 maja 1982 w Warszawie) była polską uczoną i historykiem literatury, członkinią Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Życiorys
Maria Rzeuska była córką Bronisława i Bronisławy Rzewuskich. Ukończyła Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Siedlcach, a następnie studiowała polonistykę i filozofię na Uniwersytecie Wileńskim (1929–1935). W tym czasie angażowała się w działalność lewicową jako publicystka.
Po obronie doktoratu w 1938 roku (praca dotycząca „Chłopów” Reymonta) pracowała jako asystent w Katedrze Historii Literatury Polskiej. W okresie II wojny światowej była korektorką w „Gazecie Ludowej” oraz uczestniczyła w tajnym nauczaniu w Wilnie, gdzie została aresztowana przez gestapo.
Po wojnie, w latach 1944–1947, pełniła funkcję naczelnika Wydziału Kultury w Urzędzie Głównego Pełnomocnika Rządu ds. Ewakuacji. Następnie pracowała w Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków oraz na Uniwersytecie Warszawskim jako adiunkt. W 1954 roku przeniosła się do Archiwum Polskiej Akademii Nauk, gdzie pracowała aż do przejścia na emeryturę w 1974 roku.
Osiągnięcia naukowe
Maria Rzeuska specjalizowała się w historii polskiego modernizmu oraz metodologii historii literatury. Badała twórczość Reymonta i Orkana, przygotowując edycje ich dzieł. Jej publikacje obejmowały m.in.:
- O tzw. badaniach „formalnych” nad literaturą (1935)
- Reforma polonistyki (1935)
- Problemy akcji w „Chłopach” Reymonta (1938)
- Władysław Reymont, poeta wsi (1941)
- Celowość w noweli Prusa „Z legend dawnego Egiptu” (1948)
- Sprawa o gwarę „Chłopów” Reymonta (1950)
- Główne kierunki współczesnej krytyki literackiej w Anglii i Stanach Zjednoczonych (1963)
- O języku, stylu i polszczyźnie filozofów szkoły Twardowskiego (1969)
Podsumowanie
Maria Rzeuska była znaczącą postacią w polskiej literaturze i kulturze, angażując się zarówno w działalność naukową, jak i społeczną. Jej prace przyczyniły się do zrozumienia polskiego modernizmu oraz historii literatury.
Bibliografia
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 3: P-Z, Ossolineum, Wrocław 1985
