|commons = Category:Marcel Łoziński
|wikicytaty = Marcel Łoziński
|www =
}}
Marcel Łoziński (ur. 17 maja 1940 w Paryżu) – polski reżyser filmowy, znany z takich filmów dokumentalnych, jak 89 mm od Europy oraz Wszystko może się przytrafić.
Życiorys
W 1965 ukończył studia na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej, a dwa lata później rozpoczął studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Studia reżyserskie skończył w 1971, a dyplom otrzymał w 1976, na podstawie filmu Zderzenie czołowe. W latach 70. i 80. był związany z Telewizją Polską, następnie pracował dla Zespołu Filmowego „X” Andrzeja Wajdy i warszawskiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych (WFD), z której został usunięty w styczniu 1980 przez ministra kultury, gdy dwa jego filmy (Egzamin dojrzalości, Próba mikrofonu) zostały zatrzymane przez cenzurę. W sierpniu tego samego roku został ponownie przyjęty przez WFD, lecz w trakcie stanu wojennego był nieaktywny jako producent filmów dokumentalnych, choć rejestrował wraz z kolegami z WFD działalność podziemnej „Solidarności”. Od połowy lat 80. XX wieku realizował ponownie dokumenty, lecz znany międzynarodowej widowni był dopiero od lat 90., dzięki filmom 89 mm od Europy i Wszystko może się przytrafić.
Styl filmowy
Filmy Łozińskiego poruszały wiele kwestii drażliwych zarówno dla władzy komunistycznej, jak i dla społeczeństwa polskiego po transformacji ustrojowej. Reżyser krytykował indoktrynację partyjną młodzieży wkraczającej w dorosłość (Egzamin dojrzałości) oraz manipulację wypowiedziami przechodniów na użytek propagandy telewizyjnej (Ćwiczenia warsztatowe); był też autorem jednego z pierwszych dostępnych w szerokim obiegu filmów dokumentalnych o zbrodni katyńskiej (Las Katyński), ale również o pogromie kieleckim (Świadkowie) oraz działalności lewicowych reformatorów spoza PZPR (45–89). Stopniowo twórczość Łozińskiego nabierała charakteru esejów filozoficznych o naturze życia i śmierci (Wszystko może się przytrafić, z udziałem syna Tomka), a nawet dialogu z reprezentującym nowe pokolenie dokumentalistów synem Pawłem Łozińskim (Ojciec i syn w podróży, powstały na podstawie przemontowanej wersji filmu Pawła Łozińskiego Ojciec i syn). Zwłaszcza film Wszystko może się przytrafić był ceniony przez krytyków i publiczność, która w plebiscycie internetowym z 2016 roku wybrała właśnie to dzieło Łozińskiego jako najlepszy polski film dokumentalny w historii.
Marcel Łoziński wypracował własną metodę twórczą, którą nazywał „zagęszczaniem rzeczywistości”. Do filmowanego świata podstawiał własnych bohaterów, aby ujawnić cechy filmowanej rzeczywistości, które były niedostępne dla kamery. Łoziński zrywał więc z dokumentalnym kinem obserwacyjnym; swój filmowy świat porównywał do akwarium, którym należało potrząsnąć, żeby pobudzić śpiące rybki.
Działalność okołofilmowa, wpływ
Marcel Łoziński jest wykładowcą w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy oraz członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej.
Filmografia
* 1972 – Koło Fortuny
* 1972 – Happy end – wspólnie z Pawłem Kędzierskim
* 1974 – Wizyta
* 1975 – Król
* 1975 – Zderzenie czołowe
* 1977 – Jak żyć
* 1978 – Egzamin dojrzałości
* 1980 – Próba mikrofonu
* 1984 – Ćwiczenia warsztatowe
* 1985 – Moje miejsce
* 1988 – Świadkowie
* 1989 – Polska 45 – 89
* 1990 – Las Katyński
* 1992 – Siedmiu Żydów z mojej klasy
* 1993 – 89 mm od Europy
* 1995 – Wszystko może się przytrafić
* 1995 – Po zwycięstwie 89 – 95
* 1998 – Żeby nie bolało
* 2001 – Pamiętam
* 2006 – Jak to się robi
* 2007 – A gdyby tak się stało
* 2009 – Poste Restante
* 2011 – Tonia i jej dzieci
* 2013 – Ojciec i syn w podróży
Nagrody i nominacje
Przypisy
Bibliografia
* M. Hendrykowski, Marcel Łoziński, Warszawa, Biblioteka „Więzi”, 2008, .
Linki zewnętrzne
*
*
*
* [https://ninateka.pl/search?q=marcel+%C5%82ozi%C5%84ski Dokumenty Marcela Łozińskiego] w bibliotece multimedialnej Ninateka
Kategoria:Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi
Kategoria:Biografie kanonu polskiej Wikipedii
Kategoria:Laureaci Paszportu Polityki
Kategoria:Ludzie urodzeni w Paryżu
Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
Kategoria:Polscy członkowie Europejskiej Akademii Filmowej
Kategoria:Polscy pedagodzy
Kategoria:Polscy reżyserzy filmów dokumentalnych
Kategoria:Polscy scenarzyści filmowi
Kategoria:Polacy pochodzenia żydowskiego
Kategoria:Urodzeni w 1940
