Maorysi – autochtoniczna grupa etniczna Nowej Zelandii
Maorysi, znani także jako Māori, to pierwotna grupa etniczna Nowej Zelandii, posługująca się językiem maoryskim. Ich przodkowie, Polinezyjczycy, przybyli na wyspy wschodniego Oceanu Spokojnego, w tym Tahiti, i dotarli do Wyspy Południowej między rokiem 925 a 1280 naszej ery. Według legendy, przybyli na siedmiu olbrzymich łodziach, z których każda dała początek innemu plemieniu. Dowódca pierwszej łodzi, Kupe, jest uważany za odkrywcę Aotearoa, co w języku maoryskim oznacza „kraj białej chmury”. Wykopaliska archeologiczne sugerują, że osiedlenie Maorysów nastąpiło w kilku falach, z preferencją dla cieplejszej Wyspy Północnej.
Styl życia i kultura Maorysów
Maorysi zajmowali się rolnictwem, rybołówstwem oraz hodowlą. Ich kultura była bogata w tradycje artystyczne, w tym rzeźbę i tatuaże. Praktykowali również kanibalizm, co było częścią ich wojowniczej tradycji. Po podboju przez Brytyjczyków na początku XIX wieku i podpisaniu traktatu Waitangi, zaczęli przyjmować elementy kultury europejskiej.
Wodzowie Maorysów
- Pōtatau Te Wherowhero (1856–1860) – rangatira plemienia Ngati Mahuta
- Tāwhiao (1860–1894)
- Mahuta Tāwhiao (1894–1912)
- Te Rata (1912–1933)
- Korokī Mahuta (1933–1966)
- Te Atairangikaahu (1966–2006)
- Tuheitia Paki (2006–2024)
W ciągu lat Maorysi przeszli wiele zmian, ale ich dziedzictwo kulturowe oraz historia pozostają kluczowymi elementami tożsamości Nowej Zelandii.
