Mamelucy
Mamelucy, pochodzący z arabskiego słowa oznaczającego „niewolnika”, to niewolnicy państwowi, najczęściej nieprzyjmujący islamu, pozyskiwani przez muzułmańskich władców z terenów poza światem islamu. Z czasem byli oni zmuszani do konwersji na islam i szkoleni w walce, co doprowadziło do utworzenia elitarnych oddziałów wojskowych. Początki instytucji mameluków sięgają IX wieku w kalifacie Abbasydów, a ich znaczenie wzrosło szczególnie w Egipcie, gdzie utworzyli sułtanat w 1250 roku.
Historia mameluków
Sułtanat mameluków w Egipcie istniał do 1517 roku, kiedy to został podbity przez Osmanów. Mamelucy, mimo utraty władzy, przetrwali aż do początku XIX wieku, kiedy to zostali zlikwidowani przez Muhammada Alego w 1811 roku. W Indiach mamelucy stworzyli sułtanat w Delhi, który trwał od 1206 do 1290 roku, ustanawiając dynastię niewolniczą.
Dynastia niewolnicza w Delhi (1206–1290)
W 1206 roku Qutb al-Din Aibak, były niewolnik, ogłosił się pierwszym sułtanem Delhi, ustanawiając rządy muzułmańskie w Indiach. System rządów był niestabilny, a władza centralna osłabiona przez ciągłe uzurpacje. Mimo to, wpływ muzułmanów w północnych Indiach został ugruntowany. Wśród rządzących była Razzija, która w latach 1236–1240 była jedyną kobietą sprawującą władzę w Indiach.
Władcy delhijscy z dynastii niewolniczej
- Kutb ud-Din Ajbak (1206–1210)
- Shams ud-din Iltutmysz (1211–1236)
- Razzija ud-din Sultana (1236–1240)
- Ghijas ud-din Balban (1266–1287)
Egipt mameluków (1250–1517)
Mamelucy zdobyli władzę w Egipcie w 1250 roku, obalając dynastię Ajjubidów. Po serii walk wewnętrznych wyłoniły się dwie główne dynastie: Bahrytów i Burdżytów. W 1517 roku Egipt został podbity przez Turków osmańskich, jednak mamelucy zachowali swoje przywileje. W XVIII wieku, w wyniku osłabienia Osmanów, ponownie uzyskali władzę, ale zostali ostatecznie pokonani przez Napoleona w 1798 roku, a ich rządy zakończyły się w 1811 roku.
Władcy z dynastii mameluków
Bahryci
- Al-Mu’izz Ajbak (1250–1257)
- Az-Zahir Bajbars (1260–1277)
- An-Nasir Muhammad (1293–1341)
Burdżyci
- Az-Zahir Barkuk (1382–1389)
- An-Nasir Faradż (1399–1405)
- Al-Aszraf Barsbaj (1422–1437)
Instytucja mameluków miała ogromny wpływ na historię i politykę regionów, w których rządzili, a ich militarna skuteczność oraz struktury władzy pozostają przedmiotem badań historyków.
