Magna Charta Libertatum
Magna Charta Libertatum (Wielka Karta Swobód) to akt prawny wydany w Anglii 15 czerwca 1215 roku przez króla Jana bez Ziemi. Powstał w odpowiedzi na rosnące niezadowolenie baronów z królewskiej samowoli i ucisku podatkowego. Dokument miał na celu ograniczenie władzy monarszej, w szczególności w zakresie finansów i wymiaru sprawiedliwości.
Najważniejsze postanowienia
Wielka Karta Swobód zawierała kluczowe zasady dotyczące praw baronów i obywateli, w tym:
- Art. 12: Nakładanie podatków wymaga zgody Rady Królestwa.
- Art. 21: Hrabowie i baronowie mogą być sądzeni tylko przez rówieśników.
- Art. 39: Gwarancja wolności osobistej – król nie może aresztować poddanego bez wyroku sądowego.
- Art. 61: Ustanowienie komisji baronów do egzekwowania postanowień Karty.
- Art. 63: Gwarancja trwałego obowiązywania swobód.
Dokument ten nie tylko regulował relacje między królem a jego wasalami, ale także stanowił fundament dla późniejszych przekształceń w systemie prawnym Anglii, stając się symbolem walki o prawa obywatelskie.
Znaczenie historyczne
Wielka Karta Swobód była wielokrotnie potwierdzana w XIII i XIV wieku, a w XVII wieku stała się kluczowym argumentem w walce o prawa parlamentu. Dziś uznawana jest za podstawę anglosaskiego porządku konstytucyjnego oraz za początek demokracji w Wielkiej Brytanii.
Choć niektóre postanowienia Karty przyczyniły się do rozwoju idei praw człowieka, ważne jest, aby zauważyć, że dokument ten nie obejmował wszystkich obywateli, a prawa przyznawane były głównie arystokracji i wyższym stanom społecznym.
Podpisanie Karty
Wielka Karta Swobód została podpisana na łące Runnymede, położonej nad Tamizą, w hrabstwie Surrey. W 2009 roku dokument ten został wpisany na listę UNESCO „Pamięć Świata”.
Przypisy i źródła
Więcej informacji można znaleźć w Encyklopedii Katolickiej oraz w studiach porównawczych dotyczących Karty.
