Machory – Wieś w Polsce
Machory to wieś sołecka w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Ruda Maleniecka. Do 1954 roku istniała gmina Machory, a w latach 1954–1961 wieś była siedzibą gromady Machory. Miejscowość znajduje się na czerwonym szlaku turystycznym prowadzącym z rezerwatu przyrody Diabla Góra do Łącznej oraz jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Niepokalanego Serca NMP.
Historia
Machory mają bogate tradycje przemysłowe, związane głównie z hutnictwem żelaza, które datuje się na XVI wiek. W 1867 roku wieś miała status gminy w powiecie opoczyńskim. W XVIII wieku, Machory były jednym z centrów przemysłu hutniczego, z produkcją surówki żelaznej sięgającą 3000 cetnarów rocznie w 1782 roku.
Początkowo produkcja odbywała się w dużych piecach opalanych węglem drzewnym. Po różnych zmianach właścicieli, w XIX wieku, rozpoczęto budowę pudlingarni, co zrewolucjonizowało produkcję żelaza. W drugiej połowie XIX wieku Machory stały się miejscem, gdzie powstały nowe kolonie i zakłady przemysłowe.
W 1923 roku wielka powódź zniszczyła lokalną fabrykę, co zakończyło produkcję metalurgiczną. Odtąd w Machorach rozwijał się przemysł ceramiczny, w tym produkcja kafli, które były popularne w całym Imperium Rosyjskim.
Zabytki
We wsi zachowały się jedynie nieliczne zabytki, w tym budynki fabryczne oraz dwór. Warto również zwrócić uwagę na kamieniołom piaskowca oraz murowaną kaplicę w pobliskim lesie, w której znajdują się groby przodków rodziny Dołęgów.
Kościół i kaplica w Machorach
Machory nie mają wielu sakralnych elementów, co może wynikać z faktu, że pierwotni właściciele byli kalwinami. Obecny kościół został założony na podstawie dawnej kaplicy, a współczesna wspólnota parafialna liczy około 300 wiernych.
Osoby związane z Machorami
- Antoni Karol Kolberg – artysta malarz, ur. 1815 r.
- Artur Gliszczyński – dziennikarz i satyryk, ur. 1869 r.
- Józef Radwan – urzędnik, minister, ur. 1887 r.
Bibliografia
- Józef Herman Osiński, Opisanie polskich żelaza fabryk, Warszawa 1782.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej…, Przemyśl–Warszawa 1933.
- Bohdan Baranowski, Instrukcje gospodarcze dla dóbr magnackich i szlacheckich z XVII-XIX wieku, Tom 1, 1958.
