Łysołaje
Łysołaje to wieś w Polsce, usytuowana w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Milejów. Wieś jest sołectwem tej gminy i według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku liczyła 389 mieszkańców.
W okresie drugiej połowy XVI wieku Łysołaje były wsią szlachecką. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa lubelskiego. W Łysołajach znajduje się Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka, pałac z parkiem, kaplica, gorzelnia oraz dwa stawy rybne. W centrum wsi znajdują się zabudowania dawnego PGR, które obecnie są wykorzystywane przez prywatną firmę zajmującą się uprawą warzyw i owoców. Przy gorzelni znajduje się mały cmentarz z czasów I wojny światowej. Dodatkowo, w 1919 roku w Łysołajach funkcjonował Szpital dla Koni Nr 5, a obecnie mieści się tu szpital psychiatryczny w zabytkowym pałacyku.
Historia
Łysołaje po raz pierwszy zostały wspomniane w 1382 roku jako „Lyssolaye”. Wówczas dziedzicem był Prandota. W 1417 roku dziedzicem był Jan z Łańcuchowa, kasztelan zawichojski. W 1427 roku Marcin z Krza miał wykupić wieś z rąk Mikołaja z Chrzeńca na rzecz Mikołaja z Prawiedlnik. W latach 1428–1460 dziedzicem był Jan Kuropatwa z Łańcuchowa.
W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego z 1884 roku Łysołaje opisano jako wieś i folwark w powiecie lubelskim, w gminie Jaszczów. Wieś leży przy linii kolejowej Nadwiślańskiej, około 1,5 wiorsty od Milejowa. Według spisu z 1827 roku znajdowało się tu 44 domy i 246 mieszkańców. Folwark Łysołaje zajmował 2187 mórg i posiadał m.in. młyn wodny oraz pokłady kamienia wapiennego i torfu.
Zabytki
- Kolumna toskańska z I połowy XVIII wieku, zwieńczona metalowym krzyżem.
- Zespół pałacowy (nr rej.: A/730 z 1.08.1977):
- Piętrowy pałac z blaszanym dachem czterospadowym, wybudowany w 1904 roku.
- Ryzalit z balkonem z kamienną balustradą wsparty na czterech kolumnach doryckich.
- Ryzalit zwieńczony trójkątnym frontonem.
