Lublin R-XIII
Lublin R-XIII to polski samolot towarzyszący, zaprojektowany przez inż. Jerzego Rudlickiego. Oblot maszyny miał miejsce 5 czerwca 1930 roku. Po próbach w Instytucie Badań Techniki Lotniczej, rozpoczęto produkcję, która trwała od 1931 do 1934 roku, a łączna liczba wyprodukowanych egzemplarzy wyniosła 273.
Historia
Pierwsze prace koncepcyjne dotyczyły projektów R-XIV i R-XV. Po pomyślnym oblocie, złożono zamówienie na 50 maszyn R-XIII, z produkcją seryjną rozpoczętą 17 września 1931 roku. Wszystkie samoloty z serii A zostały zmodernizowane do oznaczenia R-XIIIB, a później stworzono kilka wersji ulepszonych, w tym z pływakami i z wzmocnionym płatem. Ostatnią wersją była R-XIIIF, produkowana od 1934 roku.
Wersje samolotu
- R-XIII – prototyp
- R-XIIIA – 30 egz. (1931)
- R-XIIIB – 20 egz. (1932)
- R-XIIIC – 48 egz. (1933)
- R-XIIID – 95 egz. (1933)
- R-XIIIE – prototyp (1934)
- R-XIIIF – 58 egz. (1934)
- R-XIII bis/hydro – 4 egz. (1931)
- R-XIII ter/hydro – 10 egz. (1934)
- R-XIIIG – 6 egz. (1934)
- R-XIII Dr Błękitny Ptak – 1 egz. (1933)
- R-XIII t – wersja szkolna (1934)
- R-XIX – przebudowany egz. (1932)
Konstrukcja
Samolot jest dwumiejscowym górnopłatem z podwoziem stałym. Kadłub wykonany jest z rur stalowych, pokryty płótnem i blachą duralową. Skrzydła mają eliptyczny obrys, są dwudzielne i kryte płótnem. Usterzenie spawane z rur, również pokryte płótnem.
Użycie bojowe
W 1939 roku w polskim lotnictwie znajdowało się 150 samolotów R-XIII, z czego 40 uległo zniszczeniu w trakcie kampanii wrześniowej. Część maszyn udało się ewakuować do Rumunii, a kilka trafiło do ZSRR, Węgier i Słowacji.
Podsumowanie
Lublin R-XIII był istotnym elementem polskiego lotnictwa przed II wojną światową, z wieloma wersjami dostosowanymi do różnych potrzeb. Jego produkcja i użycie miały znaczący wpływ na rozwój lotnictwa wojskowego w Polsce.
