Liryka inwokacyjna
Liryka inwokacyjna, obok liryki bezpośredniej i pośredniej, jest jednym z głównych typów wypowiedzi lirycznej. Charakteryzuje się bezpośrednim zwrotem podmiotu lirycznego do adresata, którym może być osoba, grupa ludzi lub upersonifikowane pojęcie. W odróżnieniu od liryki bezpośredniej, w której podmiot ujawnia swoje przeżycia w pierwszej osobie, liryka pośrednia ukrywa podmiot, prezentując jego emocje w formie zdystansowanego opisu.
Rodzaje liryki
- Liryka bezpośrednia: Podmiot liryczny bezpośrednio wyraża swoje uczucia.
- Liryka pośrednia: Podmiot jest ukryty, a jego przeżycia są przedstawiane w formie narracyjnej.
- Liryka inwokacyjna: Bezpośredni zwrot do adresata, często w formie monologu.
W liryce inwokacyjnej może występować zjawisko znane jako Du-Lyrik, w którym „ty” liryczne staje się głównym bohaterem utworu, dominując nad „ja” lirycznym. Tego rodzaju wypowiedzi często mają charakter retoryczny, co nadaje im oratorski styl.
Funkcje liryki inwokacyjnej
Liryka inwokacyjna jest wykorzystywana do:
- Propagowania idei i programów politycznych.
- Przedstawiania wydarzeń historycznych.
- Dydaktyki.
- Tematyki miłosnej, często w nawiązaniu do ludowej pieśni.
Adresatem wypowiedzi w liryce miłosnej mogą być upersonifikowane pojęcia, które pełnią rolę wyrazu przeżyć podmiotu.
Kompozycja monologu lirycznego
Monolog liryczny może łączyć różne formy wypowiedzi, takie jak bezpośrednia, pośrednia i inwokacyjna, tworząc napięcia między nimi, co wzbogaca utwór i nadaje mu złożoność. Choć liryka inwokacyjna jest mniej powszechna, jej unikalne cechy sprawiają, że jest istotnym elementem poezji.
Bibliografia
* Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulawik, Marian Tatara, Zarys poetyki, Warszawa 1980, s. 186
