Leszczawa Górna
Leszczawa Górna to wieś w Polsce, zlokalizowana w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Bircza, na Pogórzu Przemyskim. W latach 1975–1998 była częścią województwa przemyskiego. Przez wieś przepływa rzeka Stupnica, będąca dopływem Sanu.
Historia
Wieś została założona w XV wieku na prawie wołoskim i należała do dóbr Humnickich. W XVIII wieku właścicielem Leszczawy był Ignacy Adam Lewicki. W połowie XIX wieku majątek należał do Tomasza hr. Humnickiego, a później do Tytusa i Walentego Bogdanowiczów oraz Julii Römisch.
W okolicach Leszczawy Górnej miała miejsce największa bitwa UPA z wojskami sowieckimi 28 października 1944 roku. Po II wojnie światowej wieś była wielokrotnie napadana przez UPA, co prowadziło do licznych ofiar i zniszczeń:
- 18 marca 1945 – spalenie dwóch domów i powieszenie trzech kobiet.
- 23 kwietnia 1945 – zamordowanie dwóch mężczyzn.
- 23 maja 1945 – spalenie 17 domów i zamordowanie 7 osób.
- 27/28 października 1945 – spalenie 73 gospodarstw i jedną ofiarę śmiertelną.
- 8 kwietnia 1946 – zabójstwo dwóch Polaków.
- 7/8 maja 1946 – powieszenie trzech członków rodziny za ucieczkę przed poborem.
W Leszczawie Górnej znajdowała się cerkiew pw. św. Mikołaja, zbudowana w 1794 roku, która uległa zawaleniu w latach 70. XX wieku.
Demografia
W ciągu lat liczba mieszkańców wsi zmieniała się następująco:
- 1785 – 290 grekokatolików, 89 rzymskich katolików, 10 Żydów.
- 1840 – 676 grekokatolików.
- 1926 – 790 grekokatolików.
- 1929 – 1092 mieszkańców.
- 1938 – 1064 grekokatolików.
Osoby związane z Leszczawą Górną
- Jerzy Matiaszowicz Bal – przypuszczalny właściciel w XV wieku.
- Jan Dulęba (1899–1940) – kapitan Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
- Stepan Stebelski (1914–1949) – nauczyciel i major UPA, związany z OUN.
- Grzegorz Jankowski – zginął w okolicach Leszczawy Górnej podczas walk z UPA.