Leonhard Euler

Leonhard Euler

Leonhard Euler (ur. 15 kwietnia 1707 w Bazylei, zm. 18 września 1783 w Petersburgu) był szwajcarskim matematykiem i fizykiem, uznawanym za jednego z najbardziej płodnych i wpływowych naukowców w historii. Jego prace obejmowały wiele dziedzin, w tym rachunek różniczkowy i całkowy oraz teorię grafów, a także znacząco wpłynęły na rozwój terminologii matematycznej.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Euler urodził się w rodzinie pastora i rozpoczął edukację w Bazylei. W wieku 13 lat zapisał się na Uniwersytet Bazylejski, gdzie kształcił się pod okiem Johanna Bernoulliego. W 1726 roku obronił pracę doktorską na temat rozchodzenia się dźwięku.

Petersburg

W 1727 roku Euler przybył do Petersburga, gdzie podjął pracę na Akademii Nauk. Szybko awansował, a w 1731 roku został profesorem fizyki. W 1734 roku ożenił się z Katarzyną Gsell i mieli trzynaścioro dzieci.

Berlin

W 1741 roku Euler przeniósł się do Berlina, gdzie pracował przez 25 lat, publikując wiele prac, w tym znane „Listy do księżniczki niemieckiej”. Po konflikcie z królem Fryderykiem II powrócił do Petersburga w 1766 roku.

Ostatnie lata

Pożar w 1771 roku zniszczył dom Eulera, a w 1773 roku stracił żonę. Zmarł 18 września 1783 roku w Petersburgu, po doznaniu wylewu krwi do mózgu.

Wkład do matematyki

Euler wniósł znaczący wkład w wiele dziedzin matematyki, w tym:

• rachunek różniczkowy i całkowy
• teorię liczb
• teorię grafów
• analizę matematyczną

Analiza matematyczna

Rozwój rachunku różniczkowego w XVIII wieku był znacząco wspierany przez Eulera, który jako pierwszy wprowadził pojęcia związane z funkcjami oraz szeregami potkowymi. Odkrył m.in. rozwinięcia funkcji eksponencjalnej i trygonometrycznych w szereg potęgowy.

Teoria liczb

Euler znacząco przyczynił się do rozwoju teorii liczb, m.in. obalając hipotezę Fermata i udowadniając zbieżność sum odwrotności liczb pierwszych.

Teoria grafów

W 1736 roku Euler rozwiązał problem mostów królewieckich, co zapoczątkowało teorię grafów. Jego badania w tej dziedzinie miały ogromny wpływ na rozwój topologii.

Poglądy filozoficzne i religijne

Euler był zwolennikiem absolutnego czasu i przestrzeni, krytykując koncepcję Leibniza. Był zagorzałym chrześcijaninem, co odzwierciedlają jego pisma.

Wybrane prace

Niektóre z najważniejszych prac Eulera to:

• Elements of Algebra
• Introductio in analysin infinitorum (1748)
• Institutiones calculi differentialis (1755)
• Lettres à une Princesse d’Allemagne

Euler pozostawił po sobie bogaty dorobek, który wciąż wpływa na współczesną matematykę.