Legiony Polskie we Włoszech
Legiony Polskie były formacjami wojskowymi utworzonymi na terenie Włoch w latach 1797–1807, mającymi na celu walkę o niepodległość Polski. Zostały powołane przez Jana Henryka Dąbrowskiego we współpracy z Francuzami i walczyły u boku wojsk francuskich oraz włoskich.
Tworzenie Legionów
Po III rozbiorze Polski wielu żołnierzy i oficerów emigrowało do Włoch i Francji. Dzięki wpływom Napoleona, Dąbrowski podpisał umowę z rządem Republiki Lombardzkiej, co umożliwiło utworzenie Legionów Polskich. W maju 1797 roku w skład Legionów weszło około 7 tys. żołnierzy, głównie Polaków, w tym jeńców i dezerterów z armii austriackiej.
Struktura i dowodzenie
- Utworzono dwie legie, każda liczyła 3 bataliony.
- Dowódcą pierwszej legii był gen. Józef Wielhorski, drugiej – gen. Franciszek Rymkiewicz.
- Wprowadzono nowoczesny system dowodzenia i zniesiono kary cielesne.
Walki Legionów
Legiony walczyły u boku Napoleona, uczestnicząc w pierwszych bitwach w 1797 roku. Po zawarciu pokoju z Austrią w październiku 1797 roku, przekształciły się w Korpus Posiłkowy Republiki Cisalpińskiej. Brały udział w walkach w Rzymie oraz przeciwko Królestwu Neapolu.
Straty i reorganizacja
W 1799 roku legioniści uczestniczyli w walkach z II koalicją antyfrancuską, ponosząc znaczne straty. W wyniku porażek liczba żołnierzy drastycznie spadła, a w 1801 roku Legiony zostały przekształcone w półbrygady i wcielone do armii włoskiej.
Udział w kampaniach napoleońskich
Legiony brały udział w wielu kampaniach napoleońskich, w tym w bitwach pod Lipskiem i Waterloo. W sumie w Legionach walczyło około 35 tys. ludzi, z czego ok. 20 tys. zginęło. Stanowiły one ważny element polskiego ruchu niepodległościowego.
Ważniejsze bitwy Legionów
- 5 XII 1798 – Falari: Legioniści odparli atak wojsk Neapolu.
- 17-19 VI 1799 – Bitwa nad Trebbią: Poważne straty, ale powstrzymano wojska rosyjsko-austriackie.
- 14 VI 1800 – Bitwa pod Marengo: Decydujące zwycięstwo nad armią austriacką.
- 3 XII 1800 – Bitwa pod Hohenlinden: Legion Naddunajski pomógł rozgromić wojska austriackie.
- 24 XI 1805 – Bitwa pod Castelfranco: Zwycięstwo nad austriackim korpusem.
Legiony Polskie odegrały kluczową rolę w kształtowaniu polskiego patriotyzmu i demokracji, a pieśń „Mazurek Dąbrowskiego” stała się symbolem narodowym.
