Legenda o Halinie Krępiance
Legenda o Halinie Krępiance, znana także jako Krempianka, pochodzi z czasów średniowiecznych najazdów tatarskich na Ziemię Sandomierską, szczególnie z lat 1260 i 1287. Opowiada o młodej sandomierzance, Halinie, córce kasztelana Piotra Krępy herbu Ostoja, która straciła rodzinę w wyniku tych najazdów.
W 1260 roku Halina straciła ojca, dowódcę garnizonu, a w 1287 roku, po utracie męża, postanowiła zemścić się na najeźdźcach. W porozumieniu z wójtem Wiktorem, wprowadziła Tatarów do miasta, twierdząc, że została pohańbiona przez mieszkańców. Aby udowodnić swoją lojalność, poprowadziła ich przez tajne korytarze.
Halina wciągnęła ich w pułapkę, prowadząc w ciemnych lochach, podczas gdy mieszkańcy Sandomierza zasypali wejście do korytarzy ciężkimi głazami. W wyniku tego ataku wszyscy Tatarzy oraz Halina zginęli.
Znaczenie legendy
Legenda o Halinie Krępiance jest jedną z najważniejszych opowieści związanych z Sandomierzem. Sgraffito przedstawiające Halinę znajduje się na ścianie sandomierskiej podziemnej trasy turystycznej, która została stworzona w latach 70. XX wieku. Legenda łączy się z rzekomymi podziemnymi przejściami, w które Krępianka miała zwabić najeźdźców.
Wspomnienia o najazdach tatarsko-mongolskich są także obecne w sztuce, w tym w XVIII-wiecznym obrazie w katedrze sandomierskiej oraz w publikacjach dotyczących legendy, takich jak książka Andrzeja Sarwy „Opowieść o Halinie, córce Piotra z Krępy” oraz dramat Stanisława Stępnia „Halina Krępianka. Dramat w pięciu aktach”.
