Kwestionariusz

Kwestionariusz jako narzędzie badawcze

Kwestionariusz jest istotnym narzędziem w naukach społecznych, dzielącym się na kwestionariusz ankiety oraz kwestionariusz wywiadu. Kwestionariusz ankiety jest przekazywany respondentowi do samodzielnego wypełnienia, natomiast kwestionariusz wywiadu służy ankieterowi jako plan pytań, które on sam zadaje.

Metoda konstruowania kwestionariusza

Przy formułowaniu kwestionariusza należy uwzględnić kilka kluczowych czynników:

• Tema badania: Określenie zjawisk, które będą badane.
• Cel badania: Wyjaśnienie, dlaczego dane zjawisko jest przedmiotem badań.
• Zakres badania: W tym populacja oraz geograficzny zasięg badań.
• Dobór próby badawczej: Metoda wyboru uczestników badania.
• Forma pomiaru: Sposób mierzenia badanych zjawisk (np. skale).
• Hipotezy: Tezy, które mają być poddane weryfikacji.

Kwestionariusz składa się z kilku elementów:

• Wstępu (temat badania, cel, instrukcje).
• Pytania główne.
• Metryczka (dane demograficzne respondenta).

Wskazówki do konstruowania kwestionariusza

Aby kwestionariusz był skuteczny, należy przestrzegać kilku zasad:

• Logika układu pytań (bloki tematyczne).
• Przechodzenie od pytań ogólnych do szczegółowych.
• Umieszczanie trudnych pytań w środku.
• Unikanie powtórzeń pytań (z wyjątkiem kontrolnych).
• Przystępność i zrozumiałość pytań dla respondentów.
• Neutralność pytań – bez sugerowania odpowiedzi.
• Jednoznaczność pytań.
• Możliwość udzielenia wyczerpującej odpowiedzi.
• Unikanie drażliwych tematów.
• Dokładne instrukcje wypełniania odpowiedzi.

Najczęstsze błędy przy konstruowaniu kwestionariusza

• Fałszywe założenie znawstwa tematu.
• Pytania wzajemnie sprzeczne.
• Pytania sugerujące odpowiedzi.
• Pytania niejednoznaczne.
• Niedostosowanie pytań do kontekstu kulturowego.

W przypadku ankiet internetowych można zastosować techniki zapewniające anonimowość uczestników, co sprzyja szczerości odpowiedzi, szczególnie w drażliwych kwestiach.