Kurzelów – Opis ogólny
Kurzelów to wieś sołecka w województwie świętokrzyskim, powiecie włoszczowskim, w gminie Włoszczowa. Niegdyś miasto, uzyskało lokację miejską w 1285 roku, a utraciło ją w 1869. W przeszłości było siedzibą gminy Kurzelów oraz gromady.
W miejscowości przepływa struga Kurzelówka, a w jej sąsiedztwie znajduje się rezerwat przyrody Ługi.
Historia
Kurzelów był ważnym ośrodkiem życia kościelnego od XI wieku, stanowiąc własność arcybiskupów gnieźnieńskich. W 1285 roku miasto zostało osadzone na prawie niemieckim, co doprowadziło do powstania kolegiaty z kościołem pod wezwaniem Najświętszej Panny Maryi.
Edukacja
W Kurzelowie istniała szkoła parafialna, przekształcona w 1369 roku w szkołę kolegiacką. W kolejnych latach, szkoła otrzymała fundusze na rozwój od lokalnych darczyńców.
Szlaki handlowe
Na przełomie XIV i XV wieku Kurzelów był miejscem przecięcia trzech szlaków handlowych, w tym drogi do Torunia, łączącej Kraków z północą Polski.
XX – XXI wiek
Według spisu powszechnego z 1921 roku, w Kurzelowie mieszkało 1616 osób, w tym 9 Żydów. W folwarku Kurzelów mieszkało 36 osób, wszyscy polskiej narodowości i wyznania rzymskokatolickiego.
Osoby związane z Kurzelowem
Uczeni
- Jan Brożek – astronom, matematyk, lekarz
- Paweł Herka – matematyk, teolog
- Mikołaj Brożek – geodeta, astronom
- Stanisław Jakobczyk – matematyk, astronom
Inni
- Jan Kijanowicz Rossowski – burmistrz mielecki
- Jan Rossowski – drukarz
- Józef Wcisłowicz – rotmistrz Wojska Polskiego
Zabytki
- Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z 1360 roku
- Drewniana kaplica cmentarna św. Anny z XVII wieku
Kultura i transport
W Kurzelowie działa Dom Kultury oraz Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej. Miejscowość jest również połączona drogą wojewódzką Włoszczowa – Ciężkowice.
