Kultura Szelecka
Kultura szelecka, obok kultury jerzmanowickiej, jest jednym z nurtów przejściowych starszej fazy paleolitu górnego, datowanej na 40-30 tys. lat temu. Nazwa tej kultury wywodzi się od stanowiska jaskiniowego Szeleta na Węgrzech, a jej geneza łączy się z kulturą wschodniomikocką.
Kultura szelecka rozwijała się w okresie od około 42 do 30 tys. lat temu, obejmując obszary Moraw, Słowacji oraz południowej Polski. W Polsce główne stanowiska archeologiczne z tej kultury znajdują się na płaskowyżu Głubczyckim (Dzierżysław 1, Dzierżysław 8), w okolicach Krakowa (Kraków-Zwierzyniec) oraz w jaskiniach, takich jak Jaskinia Obłazowa.
Inwentarz Narzędziowy
W inwentarzu kamiennym kultury szeleckiej dominują:
- ostrza liściowate
- drapacze z wiórów
- narzędzia wykonane na odłupkach, w tym zgrzebła
Inwentarz kościany reprezentowany jest przez piki z poroża i kości, a oszczepy były zbrojone ostrzami liściowymi. Stanowiska szeleckie często pełniły funkcję krótkotrwałych obozowisk łowieckich, a także istniały większe obozowiska otwarte, takie jak Vedrovice, z śladami ognisk i obróbki surowców kamiennych.
Wykorzystanie Surowców
Ludność kultury szeleckiej poszukiwała surowców, wyruszając na północ do złóż krzemienia w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Najdalej wysuniętym na północ stanowiskiem było Dzierżno. Sieć importów obejmowała surowce z różnych regionów, w tym bazalt z Sudetów, krzemień podkrakowski oraz jaspis z Pogórza Śląskiego.
Bibliografia
- Janusz K. Kozłowski, Wielka Historia Świata, t. I Świat przed „rewolucją” neolityczną, Fogra, Kraków 2004.
- Janusz K. Kozłowski, Archeologia Prahistoryczna, t. I Starsza Epoka Kamienia, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1972.
- Piotr Kaczanowski, Janusz K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t.1 Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Fogra, Kraków 1998.
- Janusz K. Kozłowski (opracowanie naukowe), Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1999.
- Bolesław Ginter, Janusz K. Kozłowski, Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu, PWN, Warszawa 1990.
- J. Desmond Clark, Prahistoria Afryki, PWN, Warszawa 1978.
