Kultura jastorfska

Kultura jastorfska, nazwana od stanowiska w Jastorfie w Dolnej Saksonii, to jednostka archeologiczna wczesnej epoki żelaza, funkcjonująca od okresu Hallstatt D do przełomu er. Wyodrębniona została na podstawie zmiany form kulturowych, w tym dużych stanowisk sepulkralnych.

Chronologia i zanik

Kultura jastorfska dzieli się na dwa etapy:

Stary (600-250 p.n.e.), z trzema fazami:
- Jastorf A (600-500 p.n.e.) z wpływami halsztackimi,
- Jastorf B (500-400 p.n.e.) z silnymi wpływami metalurgicznymi,
- Jastorf C (400-350 p.n.e.) z cechami lateńskimi.
Młodszy (250 p.n.e. – przełom er) z dwiema fazami: Ripdorf (350-120 p.n.e.) oraz Seedorf (120-0 p.n.e.).

Po przełomie er kultura jastorfska zanikła, a w jej miejscu pojawiły się stanowiska z materiałem typowym dla Kręgu nadłabskiego.

Obszar występowania

Kultura jastorfska obejmowała obszar dorzecza dolnej Łaby, a także tereny Dolnej Saksonii, Meklemburgii i Brandenburgii. Występowały również wpływy z Jutlandii i Czech. Kultura ta współistniała z osadnictwem celtyckim oraz kulturami oksywską i przeworską.

Charakterystyka kulturowa

Cechy kultury jastorfskiej to:

Wyposażenie grobów: ozdoby z żelaza, szpile, klamry, kolczyki, ceramika o chropowatej powierzchni.
Osadnictwo z otwartymi osadami, oddzielonymi obszarami pustek.
Obrządek ciałopalny z cmentarzyskami rozdzielnopłciowymi.

Wierzenia i gospodarka

Kultura jastorfska miała ośrodki kultu, gdzie składano ofiary, w tym ludzkie. Gospodarka opierała się na rolnictwie i hodowli, z narzędziami kamiennymi oraz produkcją żelaza, szczególnie w rejonie Szlezwika-Holsztynu.