Kultura grobów kloszowych
Kultura grobów kloszowych, znana również jako kultura podkloszowa, to archeologiczna forma kultury epoki żelaza, występująca na przełomie okresu halsztackiego i lateńskiego (około 500-400 p.n.e.). Ta kultura jest wschodnim odłamem kultury pomorskiej i zlokalizowana głównie na Mazowszu i w Małopolsce. Granice tej kultury w V wieku p.n.e. obejmowały grupy kulturowe z różnych regionów, w tym kulturę łużycką oraz kulturę kurhanów zachodniobałtyjskich.
Pochówki
Charakterystycznym elementem tej kultury były groby popielnicowe, często przykryte odwróconym naczyniem, zwanym kloszem, o chropowatej powierzchni. Pochówki odbywały się poprzez ciałopalenie. Cmentarzyska były zazwyczaj płaskie, z minimalnymi śladami drewnianych konstrukcji, a w niektórych przypadkach znajdowały się pod nasypami kurhanów. Groby były rozmieszczone w odległościach od kilku do kilkunastu metrów i występowały w różnych formach, co czyniło rytuał pogrzebowy zróżnicowanym.
- Typowy pochówek: popielnica przykryta misą i kloszem.
- Fragmenty potłuczonych naczyń wokół grobu.
- Konstrukcje kamienne, takie jak wieńce czy obwarowania.
- Możliwość występowania cenotafów (grobów symbolicznych).
Inwentarz grobowy
W grobach kultury kloszowej rzadko znajdujemy nieceramiczne artefakty. Zazwyczaj odkrywane przedmioty są przepalone i związane ze szczątkami zmarłych. Wśród ceramiki dominują klosze, popielnice, misy, kubki i dzbanki. Narzędzia i ozdoby są ograniczone i mało zróżnicowane, obejmują noże, żelazne kółka, haftki oraz sporadycznie znajdowane szczypce z brązu i żelaza. Wśród ozdób najczęściej spotyka się szpile, spiralki oraz paciorki.
Wybrane stanowiska
- Warszawa Henryków
- Transbór
- Maryniec
- Stawnica
- Poznań Marcelin
- Poznań Winogrady
Kultura grobów kloszowych jest istotnym elementem archeologii Polski, ukazującym różnorodność rytuałów pogrzebowych oraz społeczne aspekty życia w epoce żelaza.
