Księga Izajasza
Księga Izajasza, przypisywana prorokowi Izajaszowi, jest prorocką księgą Starego Testamentu. Izajasz prorokował od około 740 r. p.n.e. do początku VII wieku p.n.e., zwracając się do czterech królów Judy: Uzjasza, Jotama, Achaza i Hiskiasza. Jego przesłanie koncentruje się na konieczności współpracy ludzi z Bogiem oraz na nawróceniu, co ma prowadzić do zbawienia i przyszłej chwały narodu izraelskiego.
Tło historyczne
W VIII wieku p.n.e. Asyria rozszerzyła swoje wpływy na Północne Królestwo Izraela, co prowadziło do konfliktów i inwazji. Samaria upadła w 722 r. p.n.e., a resztki królestwa zostały włączone do Imperium Asyryjskiego. Izajasz prorokował w czasach kryzysów związanych z Asyrią i Babilonem, ostrzegając przed ich konsekwencjami i zapowiadając odnowę.
- 742 r. p.n.e. – początek służby Izajasza.
- 743 r. p.n.e. – zawiązanie koalicji przeciwko Asyrii.
- 735-733 r. p.n.e. – Achaz prosi o pomoc Asyrię.
- 701 r. p.n.e. – bunt Hiskiasza przeciwko Asyrii.
Tematyka Księgi
Księga Izajasza podkreśla, że ratunek od Boga przyjdzie po oczyszczeniu narodu z niewiernych. Istotne jest nawrócenie i współpraca z Bogiem, co prowadzi do zbawienia i przyszłej chwały „reszty” Izraela.
Plan Księgi
- Rozdziały 1–35: Księga o sądzie – upomnienia za grzeszność, proroctwa o Mesjaszu, zapowiedzi upadku narodów.
- Rozdziały 36–39: Interludium historyczne – opis interwencji Boga w obronie Judy.
- Rozdziały 40–66: Księga pocieszenia – obietnice odnowy i wyzwolenia z niewoli babilońskiej, przyszłe chwały Jerozolimy.
Autorstwo Księgi Izajasza
Współczesne podejście krytyczne kwestionuje jednorodność autorstwa Księgi Izajasza. Tradycyjny pogląd przypisuje całą księgę Izajaszowi, podczas gdy niektórzy uczeni sugerują, że różne części mogły zostać napisane przez różnych autorów w różnych czasach. Wyróżnia się trzy główne części:
- Proto-Izajasz: Rozdziały 1-39, dotyczące grzechu i sądów.
- Deutero-Izajasz: Rozdziały 40-55, zapowiadające wyzwolenie z niewoli babilońskiej.
- Trito-Izajasz: Rozdziały 56-66, opisujące mesjańskie nadzieje i przyszłą chwałę.
Podejście tradycyjne
Tradycyjne podejście utrzymuje, że księga jest dziełem jednego proroka, Izajasza, który dostosowywał swoje przesłanie do zmieniających się okoliczności historycznych. Prorockie zapowiedzi zawarte w księdze miały na celu ostrzeżenie oraz pocieszenie narodu izraelskiego w trudnych czasach.