Książę – Definicja i Etymologia
Tytuł „książę” przysługuje:
- monarchom suwerennych państw, np. książę Monako
- feudalnym władcom w monarchiach
- przedstawicielom arystokracji
- członkom rodziny monarchy, np. księżom krwi
W starosłowiańskim „książę” oznaczał władcę terytorialnego. Słowo to wywodzi się od „kniędz”, co oznaczało władcę plemiennego, a jego źródłem jest pragermańskie „kuning”. W polskim języku przekształciło się w „ksiądz”, które w średniowieczu zaczęło być używane w odniesieniu do możnych i książąt.
Książę typu Princeps
Tytuł „princeps” oznacza „pierwszy” i był używany w starożytnym Rzymie dla przywódców senatu. Współcześnie odnosi się do:
- władców niepodległych państw, np. książęta Monako
- wielkich panów feudalnych w Świętym Cesarstwie Rzymskim
- tytułu arystokratycznego, niższego od księcia
Tytuły Pochodne
- Wielki książę – m.in. Habsburgowie Siedmiogrodu
- Kniaź – tłumaczony jako książę lub hrabia
Książę typu Dux
Tytuł „dux” oznacza „wódz”, pierwotnie odnosił się do dowódców w armii rzymskiej. Dziś jest używany dla:
- władców księstw suwerennych, np. Szlezwik-Holsztyn
- władców księstw lennych
- tytułu arystokratycznego w wielu monarchiach
Książęta w Polsce
W Polsce tytuł księcia przysługiwał początkowo tylko członkom dynastii panującej. Po unii lubelskiej zezwolono na używanie tytułów książęcych przez potomków dynastii litewskich i rosyjskich oraz niektóre rodziny magnackie. W Polsce tytuł ten posiadali także biskupi, np. biskup krakowski jako książę siewierski.
Tytulatura po I Wojnie Światowej
Po zniesieniu tytułów arystokratycznych w Niemczech w 1919 r. stały się one częścią nazwiska. W Polsce konstytucja marcowa z 1921 r. zniosła znaczenie prawne tytułów arystokratycznych, a kolejna konstytucja z 1935 r. pozostawiła ten temat otwartym. Obecnie w Polsce panuje zwyczaj stosowania formy „imię-tytuł-nazwisko” w sytuacjach ceremonialnych.
