Krzyż Wiktorii
Krzyż Wiktorii (ang. Victoria Cross, VC) to najwyższe odznaczenie wojenne Imperium Brytyjskiego, przyznawane wojskowym oraz cywilom podlegającym władzy wojskowej. Odznaczenie honoruje „przykładną odwagę, szczególny akt poświęcenia lub wyjątkowe oddanie obowiązkom w obliczu nieprzyjaciela”. Osoby odznaczone VC mogą używać liter „VC” po swoim nazwisku.
Krzyż Wiktorii, będący najwyższym wyróżnieniem w Brytyjskiej Wspólnocie Narodów, jest odznaczeniem, a nie orderem. Nie posiada kapituły ani cech charakterystycznych dla orderów.
Historia
Odznaczenie zostało ustanowione 29 stycznia 1856 roku, na zakończenie wojny krymskiej. Do 2015 roku nadano je 1356 razy, w tym trzykrotnie po raz drugi. Najwięcej Krzyży przyznano w jednym dniu – 24 (16 listopada 1857) po odsieczy Lucknow. W okresie I wojny światowej przyznano ich 634, a po II wojnie światowej tylko 12.
Wśród odznaczonych znajdują się trzy osoby, które otrzymały Krzyż Wiktorii dwukrotnie, znane jako VC and Bar: Noel Chavasse, Arthur Martin-Leake i Charles Upham. Chavasse i Martin-Leake odebrali Krzyże za odwagę w czasie wojen burskiej i I wojny światowej, natomiast Upham za udział w walkach na Krecie oraz w Afryce Północnej.
Opis
Krzyż Wiktorii ma formę krzyża kawalerskiego z lwem Monarchii Brytyjskiej, siedzącym na koronie, oraz napisem „FOR VALOUR” (za waleczność). Chociaż tradycyjnie wykonany z brązu pochodzącego z rosyjskich armat zdobytych w Sewastopolu, badania wykazały, że krzyże wytwarzano z brązu różnych źródeł.
Baretka odznaczenia jest karmazynowa z metalową miniaturką krzyża. Dodatkowe nadania oznaczane są poprzez umieszczanie kolejnych miniatur na baretce. Zwyczajowo, żołnierze starsi stopniem oddają honory odznaczonym Krzyżem Wiktorii jako pierwsi.
Australia, Kanada i Nowa Zelandia ustanowiły własne, niezależne Krzyże Wiktorii, które są praktycznie identyczne z brytyjskim, różniąc się jedynie dewizą.
Odznaczeni
Obywatele krajów, które nie uznają brytyjskiego monarchy za głowę państwa, nie kwalifikują się do Krzyża Wiktorii.
