Krzywa Phillipsa
Krzywa Phillipsa ilustruje statystyczną zależność między stopą bezrobocia a inflacją płac, czyli tempem wzrostu wynagrodzeń. Po raz pierwszy została opisana przez nowozelandzkiego ekonomistę Albana W. Phillipsa w 1958 roku, na podstawie danych z Wielkiej Brytanii w latach 1861–1957. Wskazywała ona na ujemną korelację między tymi dwoma zjawiskami, sugerując, że niższe bezrobocie może być osiągnięte kosztem wyższej inflacji.
Pogląd ten wpłynął na politykę gospodarczą wielu krajów, które starały się utrzymywać wyższą inflację w celu obniżenia bezrobocia. Jednak od końca lat 60. XX wieku krzywa Phillipsa przestała być wiarygodna, gdyż zaczęto obserwować jednoczesny wzrost inflacji i bezrobocia, co wywołało krytykę tego modelu wśród ekonomistów.
Krytyka i nowe podejścia
W latach 70. XX wieku Milton Friedman i Edmund S. Phelps zaczęli kwestionować ujemną zależność między bezrobociem a inflacją, argumentując, że zachowania uczestników rynku dostosowują się do inflacji, co sprawia, że spadek bezrobocia jest tylko chwilowy. W rezultacie pojawiła się koncepcja pionowej długookresowej krzywej Phillipsa.
W tym okresie wystąpiło również zjawisko stagflacji, charakteryzujące się wysoką inflacją i bezrobociem, co podważyło wnioski płynące z analizy krzywej Phillipsa.
Współczesne teorie
- NAIRU (non-accelerating-inflation rate of unemployment) – koncepcja odnosząca się do zależności między bezrobociem a inflacją, bazująca na pracach Friedmana.
- Teoria racjonalnego wyboru – oparta na teorii gier, analizująca decyzje ekonomiczne uczestników rynku.
Nagrody Nobla
Analizy dotyczące krzywej Phillipsa uzyskały uznanie w postaci Nagrody Nobla. Wśród nagrodzonych znaleźli się:
- Friedrich Hayek i Gunnar Myrdal (1974)
- Milton Friedman (1976)
- Robert Lucas (1995) – za rozwinięcie tez Friedmana i Phelpsa
- Edward Prescott (2004)
- Edmund Phelps (2006)
- Christopher Sims i Thomas Sargent (2011)
