Opis gatunku
Rhamnus frangula L. (kruszyna pospolita) jest gatunkiem rodzimym w Polsce.
Zasięg geograficzny
Gatunek występuje w północno-zachodniej Afryce, Europie, Azji Mniejszej oraz w północnej i środkowej Azji, a także został zawleczony do Stanów Zjednoczonych i Kanady, gdzie uznawany jest za chwast. Najwyższe stanowisko znajduje się w Bieszczadach Zachodnich na wysokości 870 m n.p.m.
Morfologia
- Pokrój: Krzew lub niewysokie drzewko o wysokości do 5-7 m, bez cierni.
- Łodyga: Gałązki cienkie, kora młodych gałązek owłosiona, brązowobrunatna, starsze matowe, szarobrunatne.
- Liście: Ogonkowe, długość 3-7 cm, blaszka szerokoeliptyczna lub odwrotnie jajowata, jesienią przebarwiają się na jasnożółty kolor.
- Kwiaty: Drobne, obupłciowe, 5-krotne, zielonkawobiałe, wyrastają w skupiskach 2-10.
- Owoc: Kulisty pestkowiec, początkowo zielony, później czerwony i czarny, trujący dla ludzi, ale pożywny dla ptaków.
Działanie i zastosowanie
Kora kruszyny działa łagodnie przeczyszczająco, pobudzając ruchy robaczkowe jelit oraz ograniczając wchłanianie wody. W dostępnych preparatach, takich jak tabletki na niestrawność czy zioła na odchudzanie, znajduje się kora kruszyny.
Inne zastosowania
- Owoce barwią wełnę na żółtozielono lub fioletowo, a kora na żółtobrunatno.
- Węgiel drzewny z kruszyny pospolitej był używany do produkcji prochu strzelniczego.
Ochrona gatunku
Od 2014 roku kruszyna nie jest chroniona, po wcześniejszym wprowadzeniu ochrony dla zabezpieczenia zasobów gatunku ze względu na intensywne pozyskiwanie kory do celów leczniczych.
